سابقه و هدف: تناوب زراعی یک توالی سالیانه محصولات است که در همان زمین رشد میکنند. تناوب خوب محصول ، ی ک جایگزینی منظم از طبقات مختلف محصولات کشاورزی است. تناوب زراعی باید به گونه ای انجام شود که بتوان بازده زیادی را به دست آورد و مزرعه را با کم ترین هزینه آماده نمود و خاک را حاصلخیز کرد. گیاهان زراعی خانواده حبوبات در تناوب زراعی میتوانند به دلیل افزایش نیتروژن در دسترس خاک و سایر مزایای زراعی بهره وری محصولات زراعی بعدی را بهبود ببخشند. با این حال، میزان این اثر با شرایط محیطی، شیوههای مدیریت کشاورزی و گونههای حبوبات متفاوت است. همچنین، حبوبات میتوانند با تقویت تشکیل و تثبیت خاکدانههای خاک از کربن آلی خاک در برابر معدنی شدن محافظت کنند. لذا، به منظور بررسی کارایی مصرف نیتروژن، رشد و عملکرد گندم تحت تأثیر مدیریت کود و پیش کاشت با گیاهان زراعی این آزمایش انجام شد. 1392 به صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوکهای کامل - 1391 و 93 - مواد و روشها: آزمایشی دوساله طی سالهای زراعی 92 تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان اجرا شد. فاکتور اول تناوب در دو سطح 160 و 200 کیلوگرم در هکتار ) ،120 ،80 ،40 ، نخود و ذرت (علوفه ای) و فاکتور دوم سطوح مختلف کود اوره در 6 سطح ( 0 9/ نسخه 2 SAS بود. عملیات برداشت محصول در تیر 1392 و 1393 انجام شد. تجزیه واریانس دادهها توسط نرم افزار آماری صورت گرفت. یافتهها: نتایج آزمایش نشان داد که تقریبا تمام صفات مورد ارزیابی گندم تحت تأثیر تیمارهای تناوب و کاربرد کود نیتروژن قرار کود نیتروژن قرار نگرفتند. بیش ترین میزان عملکرد بیولوژیک × گرفتند. اما، هیچ کدام از صفات گندم تحت تأثیر اثر متقابل تناوب 13 درصد) در تناوب نخود مشاهده / 1486 گرم در مترمربع)، عملکرد دانه ( 675 گرم در مترمربع) و درصد پروتیین دانه ( 70 ) 21 ، شدند. تناوب در مقایسه با ذرت صفات عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه و درصد پروتیین دانه گندم را به ترتیب حدود 17 و 18 درصد بهبود بخشید. طبیعی است که با توجه به بهبود شرایط فیزیکوشیمیایی خاک بعد از کشت حبوباتی مثل نخود ویژگیهای رشدی و عملکرد گیاه بعدی (در اینجا گندم) بهتر شود. در بین سطوح کود ، کم تر ین میزان عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و نیز درصد پروتیین گندم در عدم مصرف اوره به دست آمد (بهترتیب حدود 1102 و