تحقیق حاضر در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا در دو سال زراعی 92-1390 اجرا شد. هدف از اجرای این آزمایش ارزیابی اثر محلول پاشی آهن بر رشد، میزان گره زایی و عملکرد کمی و کیفی نخود زراعی در شرایط آب و هوایی همدان بود. طرح آزمایشی مورد استفاده بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و هفت تیمار (شاهد (عدم محلول پاشی)، محلول پاشی 2 گرم در لیتر نانو کود در مرحله گلدهی، محلولپاشی 4 گرم در لیتر نانو کود در مرحله گلدهی، محلول پاشی 2 گرم در لیتر نانو کود در مرحله غلافدهی، محلولپاشی 4 گرم در در لیتر نانو کود در مرحله غلاف دهی، محلول پاشی 2 گرم در لیتر نانو کود در مراحل گلدهی و غلافدهی، محلول پاشی 4 گرم در لیتر نانو کود در مراحل گلدهی و غلافدهی) بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد، اثر تیمارهای آزمایشی بر اکثر صفات معنیدار بودند. کمترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکردهای دانه و بیولوژیک و تعداد و وزن خشک گره در ریشه و نیز میزان آهن و درصد پروتئین دانه در تیمار شاهد (عدم محلولپاشی) بهدست آمدند. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک ( 329 گرم در متر مربع)، عملکرد دانه ( 152 گرم در متر مربع) درصد پروتئین دانه ( 27/85 درصد) نیز در تیمار محلولپاشی 4 گرم در لیتر نانو کلات آهن در مراحل گلدهی + غلافدهی مشاهده شدند. بنابراین، محلولپاشی 4 گرم در لیتر نانو کلات آهن در مراحل گلدهی+ غلافدهی، توانست بیشترین میزان گره زایی در ریشه، شاخص های زراعی و عملکرد دانه را تولید نماید.
