جواد حمزه ئی

یکی از راهکارهای افزایش تولید محصولات کشاورزی به ویژه گیاهان علوفه ای افزایش عملکرد این گیاهان در واحد سطح است. از آنجاکه مهم ترین عامل محدود کننده در بخش دام و طیور، کمبود علوفه و عدم امکان توسعه تولید علوفه در کشور می باشد، بنابراین کشت مخلوط گیاهان علوفه ای به عنوان یکی از راهکارهای افزایش تولید در واحد سطح، اهدافی نظیر ایجاد تعادل اکولوژیک، بهره برداری بیشتر از منابع، افزایش کمی و کیفی عملکرد و کاهش خسارت آفات، بیماری ها و علف های هرز را دنبال می کند. بنابراین این تحقیق به منظور ارزیابی اثر الگوهای مختلف کشت مخلوط بر عملکرد و کیفیت علوفه یونجه و اسپرس و بررسی سودمندی زراعی و اقتصادی کشت مخلوط اجرا شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینای همدان در سال 1395 انجام گردید. کشت های مخلوط افزایشی 10، 20، 30 و 40 درصد اسپرس با یونجه و کشت مخلوط جایگزینی یونجه:اسپرس با نسبت های 34:66، 66:34 و 50:50 به همراه کشت خالص هر دو گونه، تیمارهای این آزمایش بودند. نتایج نشان داد که تمامی صفات مرفوفیزیولوژیکی و صفات مربوط به عملکرد کمی و کیفی این گیاهان تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند. در این تحقیق بیشترین عملکرد علوفه مخلوط (یونجه + اسپرس) و بیشترین عملکرد کل (مجموع سه چین) از کشت های مخلوط افزایشی به ویژه تیمارهای 100 درصد یونجه + 40 درصد اسپرس و 100 درصد یونجه + 30 درصد اسپرس به دست آمد. همچنین، نتایج نشان داد که در تمامی تیمارهای کشت مخلوط، نسبت برابری زمین بیشتر از یک بود که بیانگر سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص می باشد. بیشترین مقدار این شاخص (24/1) از تیمار 100 درصد یونجه+ 40 درصد اسپرس حاصل شد. تیمارهای مختلف کشت مخلوط کاهش خسارت سرخرطومی برگ یونجه را نیز در پی داشتند و کمترین تعداد سرخرطومی در کشت خالص اسپرس مشاهده گردید و با افزایش سهم این گیاه در کشت مخلوط، خسارت این آفت کاهش یافت. در پژوهش حاضر صفات کیفی از جمله درصد و عملکرد پروتئین، مقدار ماده خشک قابل هضم، درصد قندهای محلول، درصد خاکستر، درصد فیبر خام، درصد الیاف محلول در شوینده های اسیدی و خنثی نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این بررسی بیانگر این نکته بود که تیمارهای مختلف کشت مخلوط در مجموع باعث بهبود صفات کیفی علوفه و افزایش گوارش پذیری