ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲﺗﺄﺛﻴﺮﻗﺎرچﻣﻴﻜﻮرﻳﺰا و ﻛﻮد ﻓﺴﻔﺮ در کاهش اثر تنش کم آبی درﻟﻮﺑﻴﺎی قرمز، آزﻣﺎﻳﺸﻲدرﺳﺎل 1392 درمزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان اراک ﺑﻪﺻﻮرت طرح اسپیلت ﻓﺎﻛﺘﻮرﻳﻞدرﻗﺎﻟﺐﻃﺮح پایه بلوک های کامل ﺗﺼﺎدﻓﻲﺑﺎﺳـﻪﺗﻜـﺮاراﻧﺠﺎمﺷﺪ. عامل های آزﻣﺎﻳﺶﺷﺎﻣﻞتنش کم آبیدر کرت های اصلی درسهﺳﻄﺢ(آبیاری پس از 60، 90 و120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A)و عامل های مقدار مصرف کود سوپر فسفات تریپل در سه سطح (ﺻﻔﺮ،50 و 100 درصد میزان توصیه شده) و قارچ مایکوریزای گلوموس موسه آ در دو سطح (کاربرد و عدم کاربرد)، به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی قرار داده شدند. ﻧﺘﺎﻳﺞﻧﺸﺎندادﻛﻪﺑﺎافزایش شدت تنش کم آبی مقدار بیشتر خصوصیات مطالعه شده کاهش یافت به طوری که در آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر در مقایسه با آبیاری پس از 60 میلی متر تبخیر طول غلاف 43 درصد، تعداد دانه در غلاف 31 درصد، تعداد غلاف در بوته 33 درصد، وزن صد دانه 29 درصدو عملکرد دانه 54 درصد کاهش یافت در صورتی که در همین شرایط میزان پروتئین دانه 29 درصد افزایش یافت. کاربردﻗﺎرچﻣﻴﻜﻮرﻳﺰاتوانست شدت تنش کم آبی را در صفات مذکور بین5 تا 30 درصد کاهش دهد. همچنین کاربرد مایکوریزا، 50 درصد از نیاز به کود فسفاته را کم کرد به نحوی که کاربرد مایکوریزا توام با مصرف 50 درصد کود فسفاته توصیه شده در شرایط عدم تنش رطوبتی،کلیه صفات مطالعه شده را افزایش داد. نهایتاً اثر برهمکنش سه گانه تیمارهای آزمایش نشان داد که کاربرد مایکوریزا توام با کاربرد 50 درصد کود فسفاته در شرایط تامین کامل نیاز آبی بیشترین تعداد غلاف در بوته (56/15 عدد)،عملکرد دانه (04/3112 کیلوگرم در هکتار) وعملکرد زیست توده (6/7077 کیلوگرم در هکتار)را نشان داد. اما در ارتباط با کلونیزاسیون ریشه نتایج نشان داد که تیمار کاربرد مایکوریزا در شرایط عدم کم آبی و عدم کاربرد کود فسفاته منجر به حصول بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه لوبیامعادل (96/42 درصد) شده است.
