جواد بهنامیان

چکیده: این پژوهش به ارائه یک مدل یکپارچه برای برنامه‌ریزی کار‌خانه‌ها و زمان‌بندی ماشین‌آلات در تولید چند‌عاملی می‌پردازد که در آن، کارخانه‌های ‌همسان با ایجاد یک شبکه‌ی تولیدی سعی بر ارضای تقاضای مشتریان دارند. علیرغم اینکه فرض شده است کارخانه‌ها بصورت مجزا فعالیت می‌کنند و هریک به دنبال بهینه‌سازی تابع هدف خود هستند، همکاری متقابل بین کارخانه‌ها برقرار است؛ بطوریکه کار‌های یک کارخانه می‌توانند به کار‌خانه‌ی دیگر منتقل شوند. لازم به ذکر است که زمان‌بندی کار‌های منتقل‌شده در محیط تولیدی جریان کار‌گاهی منعطف بصورت دسته‌ای سریالی انجام می‌گیرد. ماشین‌آلات ایستگاه‌ها از نوع نامرتبط، و زمان راه‌اندازی وابسته به توالی می‌باشد. نوآوری این پژوهش، تلفیق مفروض جابجایی کارها بین کارخانه‌های شبکه تولیدی با مفهوم زمان‌بندی دسته‌ای سریالی می‌باشد. یک مدل ریاضی برنامه‌ریزی خطی دو‌هدفه با توابع هدف حداقل‌سازی حدکثر زمان تکمیل کارهای هر کارخانه برای فرموله‌سازی مسئله ارائه شده است، نمونه مسائل با ابعاد کوچک مدل پیشنهادی، با استفاده از روش اپسیلون محدودیت تقویت‌شده در نرم‌افزار GAMS حل می‌شوند. ضمن اینکه به دلیل عدم توانایی حل‌کننده CPLEX در تجزیه‌و‌تحلیل نمونه‌های عددی با اندازه بزرگ، الگوریتم‌های فرا‌ابتکاری NSGA-II و SPEA2 به کار رفته اند. عملکرد روش‌های حل دقیق و تقریبی با استفاده از چهار شاخص ارزیابی عملکرد زمان اجرا، NPS، MID و DM مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. در نتیجه‌ی این مقایسات، الگوریتم SPEA2 در شاخص زمان اجرا عملکرد بهتری از خود نشان داد؛ این در حالی است که شاخص DM محاسبه‌شده برای جواب‌های حاصل از الگوریتم NSGA-II مقدار بهتری دارد‌. لازم به ذکر است که هیچ‌یک از الگوریتم‌ها بهتری چشمگیری در مقدار شاخص MID نسبت به یکدیگر نداشتند‌.