حمید زارع ابیانه

توسعه کشاورزی و تولید پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک به‌افزایش کارآیی و بهبود مصرف آب بستگی دارد. امروزه استفاده از اطلاعات ماهواره‌ای وتکنولوژی سنجش از دور به عنوان ابزاری کارآمد در اکثر کشور‌های جهان جهت بررسی، شناسایی ومدیریت منابع زمینی و در کشاورزی پایدار و دقیق به‌صورت بسیارگسترده به‌کارگرفته می‌شود. هدف از انجام این پژوهش، برآورد تبخیرتعرق و کارآیی مصرف آب کلزا در 5 مزرعه از شهرستان کنگاور می‌باشد. بدین منظور با استفاده از اطلاعات ماهواره‌ای مقدار تبخیرتعرق واقعی گیاه کلزا در طول فصل رشد تعیین شد و نتایج بدست آمده از روش مبتی برسنجش از دور با داده‌های اندازه‌گیری شده در ایستگاه هواشناسی کنگاور به‌منظور و برآورد تبخیرتعرق پنمن مانتیث فائو مقایسه شد. و با استفاده از شاخص ‌های آماری به بررسی توانایی‌های برآورد تبخیرتعرق دو روش پرداخته شد. مقدار عملکرد گیاه کلزا در هرمزرعه براساس کیلوگرم برهکتار تعیین شد و از تقسیم عملکرد گیاه کلزا در هر مزرعه بر تبخیرتعرق واقعی گیاه در طول فصل زراعی مقدار کارآیی مصرف آب کلزا در مزارع مورد مطالعه محاسبه گردید. نتایج کلی از حاصل از این پژوهش در 5 مزرعه مورد بررسی نشان داد میانگین مقدار تبخیرتعرق واقعی، عملکرد و کارآیی مصرف آب محصول کلزا در مزارع مورد مطالعه به ترتیب 1/460 میلی‌متر، 4428کیلوگرم بر هکتار و 96/0 کیلوگرم بر متر مکعب بود. مزرعه‌های کد دو و چهار به ترتیب با عملکرد5440 و 5000 کیلوگرم بر هکتار و کارآیی مصرف آب 24/1 و06/1 کیلوگرم بر متر مکعب بیشترین مقدار کارآیی مصرف آب داشتند و مزرعه کد یک با عملکرد3200 کیلوگرم بر هکتار و با 69/0 کیلوگرم بر متر مکعب کمترین کارآیی مصرف آب را در بین مزارع مورد مطالعه داشت شاخص‌های آماری از جمله ضرایب همبستگی R2، ریشه میانگین مربعات خطا RMSE، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال NRMSE ومیانگین خطا ME برای ارزیابی برآورد‌های حاصل از روش سنجش از دور با روش پنمن مانتیث فائو مورد استفاده قرار گرفت. مقایسه نتایج نشان داد که تبخیرتعرق برآورد شده به‌روش سنجش از دور مطابقت قابل قبولی با دیگر روش اندازه‌گیری تبخیرتعرق تحت شرایط استاندارد در مزرعه دارد و نتایج کلی نشان داد که به‌طور میانگین برای 5 مزرعه روش سنجش از دور در مقایسه با روش پنمن مانتیث فائو با ضریب همبستگی 994/0، ریشه میانگین مربعات خطا 110/1 میلی‌متر، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال 765/5% و میانگین خطای 396/2- میلی‌متر از دقت قابل قبولی برخوردار است.