حمید زارع ابیانه

درصد دائمی حرکت مواد مغذی خاک و آلاینده های منابع آب و مطالعه عوامل موثر بر آن جهت حفظ کیفیت منابع آب و خاک و سلامت تولیدات کشاورزی ضروری است. این پژوهش در چهار بخش، به بررسی تغییر ویژگی های خاک متاثر از افزودن ورمی کمپوست، تاثیر ورمی کمپوست، شدت جریان، رطوبت اولیه بر تغییرات pH و آبشویی نیترات، کل املاح محلول، کربن آلی محلول، سدیم و کلوئید، نقش ورمی کمپوست و شدت جریان بر انتقال سدیم و نیترات و ردیابی حرکت کلوئید توام با تغییر هدایت الکتریکی آب پرداخت. بدین منظور، ستون هایی با قطر 95/5 پرشده با 10 سانتی متر خاک طبیعی و خاک دارای ورمی کمپوست تحت جریان های اشباع-غیراشباع در دو شرایط اولیه رطوبتی هواخشک و اشباع آبشویی گردید. آزمایشات انتقال نیترات، سدیم و کلوئید تحت شرایط مذکور در ستون های آبشویی در حالت اشباع انجام گرفت. ورمی کمپوست، کربن و ماده آلی، NO3، Na، EC، TDS، تخلخل، هدایت هیدرولیکی و ضرایب رطوبتی θs، θr، α و n را 4/12، 7/11، 119، 4/80، 4/109، 4/109، 4/1، 9/41، 4/1، 3/12، 8/43 و 7/3 درصد افزایش و چگالی ظاهری و pH را 1/4 و 47/2 درصد کاهش داد. نتایج آبشویی نشان داد خاک دارای ورمی کمپوست در مقابل خاک طبیعی، شرایط اولیه هواخشک در مقابل شرایط اولیه اشباع و کمترین شدت جریان در مقابل دیگر شدت جریان ها، بیشترین غلظت نیترات، کربن آلی محلول، EC و سدیم خروجی را داشت. آبشویی در شرایط اولیه هواخشک به نسبت اشباع موجب افزایش خروج کل نیترات، کربن آلی محلول، کلوئید از دو خاک شد. شدت جریان 5/2 میلی لیتر بر دقیقه در شرایط اولیه اشباع، TDS، NO3، کربن آلی محلول، Na و کلوئید کل بیشتری را آبشویی کرد. طی آزمایش تزریق املاح، افزایش درجه نسبی اشباع و افزودن ورمی کمپوست سبب کاهش زمان رخنه و افزایش شیب منحنی های سدیم و نیترات شد. طی آزمایش تزریق کلوئید به ستون های خاک، غیراشباع شدن جریان و افزایش هدایت الکتریکی محلول سبب کاهش غلظت کلوئید خروجی گردید. ضرایب انتشارپذیری املاح در بازه 11/0-19/0 سانتی متر متغیر بوده و مشابه ضریب توزیع سدیم با افزودن ورمی کمپوست به خاک و کاهش درجه نسبی اشباع خاک افزایش یافت. انتشارپذیری کلوئید در محدوده 16/0-6/2 سانتی متر متغییر بوده به دلایل، تغییر طول و قطر مجاری و محدودیت دفع برخی مجاری، متفاوت از انتشاپذیری نیترات بوده و رابطه مستقیمی با کاهش شدت جریان و