خشکسالی به عنوان پیامد اجتنابناپذیر نوسانات آب وهوایی، یکی از عوامل مهم در کاهش تولید محصولات کشاورزی بـه ویـژه در شـرایط دیـم میباشد. در این پژوهش از شاخص مرجع کشاورزی برای خشکسالی (ARID (در دو رهیافت شامل مدلهای تک لایـه و دولایـه ی تـوازن آب خـاک جهت مدلسازی توابع تولید گندم و جو دیم در سطح استان گلستان استفاده شده اسـت . بـدین منظـور داده هـای هواشناسـی روزانـه بـرای 12 ایسـتگاه تبخیرسنجی و سینوپتیک موجود در سطح استان گلستان اخذ و مقدار شاخص ARID بر اساس دو رهیافت مورد نظر در دورهی رشد محصولات گندم و جو محاسبه گردید. همچنین آمار عملکرد گندم و جو در زراعتهای دیم و آبی در سطح 8 شهرستان استان گلستان طی دورهی متنـاظر جمـع آوری و بـا آنالیز نقطهی جهش مقادیر سری نسبت عملکرد (R (در هر شهرستان برآورد گردید. با انتخاب 6 دورهی فنولوژیک رشد برای محصولات مورد بررسـی، مقدار متوسط شاخص ARID در هر مرحله طی سالهای مختلف محاسبه و با حل غیرخطی رابطهی بین نسبت عملکـرد و شـاخص ARID ،ضـرایب حساسیت هر مرحله تعیین و مدل برآورد عملکرد مشخص گردید. در پایان با مقایسهی مقادیر عملکردهـای محاسـبه شـده و مشـاهده شـده بـر اسـاس معیارهای آماری، توانایی شاخص ARID در دو رهیافت مورد بررسی ارزیابی گردید. بر اساس این مقایسه نتایج شاخص ARID در رهیافت مبتنـی بـر مدل دولایهی توازن آب و خاک در شبیهسازی مقادیر عملکرد محصولات گندم و جو دیم از دقت بالاتری برخوردار بود. علاوه بر این دقت توابـع تولیـد استخراج شده برای محصول جو نیز به مراتب بیشتر از گندم بوده است. بررسی ضرایب حساسیت تنش نسبی محصولات مورد ارزیابی نشان میدهد که به ازای محصولات گندم و جو دیم دوره ساقهرفتن حساسترین مرحله نسبت به تنش آبی در تمامی ایستگاهها به جز ایسـتگاه هـای واقـع در شهرسـتان رامیان میباشد. اهمیت نسبی حساسیت مراحل رشد اولیه، خوشه رفتن و گلدهی نسبت به تنش آبی با توجه به نوع محصول در ایسـتگاه هـای مختلـف، متفاوت بدست آمد. با این وجود کمترین میزان حساسیت به ازای دورههای رویشی اولیه و رسیدگی بدست آمد.
