حسین زنگنه

چکیده: هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی یک الگوی آموزشی مبتنی بر رویکرد بوم‌شناختی برای دانش آموزان دوره دوم ابتدایی است. پژوهش حاضر، از نوع پژوهش توسعه‌ای است که با ماهیت آمیخته و به شیوه اکتشافی انجام شده است. برای ساخت الگوی طراحی آموزشی مبتنی بر رویکرد بوم‌شناختی از پژوهش تکوینی استفاده شد. بدین صورت که ابتدا از طریق مرور نظام‌مند و سندکاوی داده‌های ثانویه جمع‌آوری و تحلیل شده و سپس از طریق جمع‌آوری داده‌های اولیه حاصل از مصاحبه و مشاهده اعتباریابی درونی شد. برای اعتباریابی بیرونی الگو، از روش آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه آزمایش و کنترل استفاده شد. به این صورت که از مجموع 400 مقاله و کتاب استخراج‌شده از پایگاه‌های مختلف، بر اساس نمونه‌گیری هدفمند و انطباق با معیارهای پژوهش، درنهایت 22 سند انتخاب گردید. سپس تحلیل مضمون تا حد اشباع ادامه یافت و بر اساس نتایج حاصل از آن، الگوی پیشنهادی طراحی آموزشی مبتنی بر رویکرد بوم‌شناسی برای دانش‌آموزانن دوره دوم ابتدایی ارائه گردید. مشارکت‌کنندگان جهت اعتباریابی درونی الگوی پیشنهادی شامل آموزگاران دوره دوم ابتدایی و دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی بود که در نهایت 2 آموزگار و 3 دانش‌آموز به ترتیب در فرایندهای مصاحبه و مشاهده حضور داشتند. نتایج نشان داد که تمام مولفه‌های الگوی پیشنهادی از دیدگاه آموزگاران و دانش‌آموزان مورد تایید است. هم‌چنین جهت اعتباریابی بیرونی الگو، از روش شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه کنترل استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که بین گروه‌های آزمایش و کنترل در متغیرهای یادگیری ( 05/0P< و51/268 F=) تفاوت معنی‌داری وجود دارد که بیانگر اعتبار بیرونی الگو است. بنابراین می‌توان استنباط کرد که الگوی پیشنهادی از اعتبار بیرونی لازم برخوردار است. در نهایت می‌توان نتیجه‌گیری نمود هشت مولفه و دوازده زیرمؤلفه مبنای مدل روندی آموزشی می‌باشد. الگوی آموزشی ارائه شده در پژوهش حاضر، الگویی کاربردی و در سطح خرد می‌باشد. این الگو بر اساس معرفت‌شناسی دانش ارتباطی و نظریه‌های حامی‌ آن ارائه شده است. مخاطبان این الگو آموزگاران و طراحان آموزشی هستند که قصد دارند برای دانش‌آموزان دوره دوم ابتدایی طراحی کنند.