حسن زلقی

این مطالعه به بررسی تأثیر ریسک دنباله و بحران کووید-19 بر عملکرد بورس تهران پرداخته و اثربخشی مدل میانگین-CVaR به عنوان ابزاری برای مدیریت ریسک در شرایط عادی و بحرانی را تحلیل می‌کند. هدف اصلی تحقیق، ارزیابی کارایی مدل میانگین-CVaR در مقایسه با مدل‌های سنتی در مدیریت ریسک‌های شدید و نوسانات بالا در بازار بورس است. برای این منظور، داده‌های بورس تهران در دوره‌های زمانی مختلف (قبل و بعد از بحران کووید-19) مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج آزمون فرضیه اول نشان داد که مدل میانگین-CVaR در مواجهه با موقعیت‌های پرریسک بهترین عملکرد را دارد. متغیرهای کلیدی مانند ارزش در معرض ریسک (VaR)، بتا و اندازه شرکت (Size) تأثیر مثبت و معناداری بر بازده اضافی داشتند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که مدل میانگین-CVaR با تمرکز بر ریسک‌های شدید در دنباله توزیع بازده، کاراتر از مدل‌های سنتی مانند میانگین-واریانس است و استفاده از مدل‌های پیشرفته مدیریت ریسک برای کاهش تأثیر نوسانات بالا و افزایش بازده سرمایه‌گذاری ضروری است. علاوه بر این، آزمون فرضیه دوم تأیید کرد که بحران کووید-19 به‌طور قابل‌توجهی ریسک دنباله در بورس تهران را افزایش داد. بحران کووید-19 با ایجاد نوسانات شدید و افزایش عدم قطعیت، منجر به افزایش چشمگیر ریسک دنباله شد. متغیرهایی مانند Betadown، نوسان‌پذیری ویژه (IVOL) و عدم نقدشوندگی (Illiq) در این دوره نقش کلیدی ایفا کردند. نتایج نشان داد که در شرایط بحرانی، مدل میانگین-CVaR نسبت به مدل‌های سنتی در شناسایی و مدیریت ریسک‌های شدید عملکرد بهتری داشت و به‌طور مؤثری از زیان‌های ناشی از نوسانات بالا کاست. به‌طور کلی، این پژوهش بر اهمیت استفاده از مدل میانگین-CVaR در مدیریت ریسک‌ها در بازارهای مالی، به‌ویژه در بحران‌های مالی مانند بحران کووید-19 تأکید دارد. یافته‌ها نشان می‌دهند که استفاده از ابزارهای پیشرفته مدیریت ریسک می‌تواند به کاهش زیان‌ها، بهبود بازده سرمایه‌گذاری و بهینه‌سازی تصمیم‌گیری‌های مالی کمک کند. این نتایج کاربردهای مهمی برای سرمایه‌گذاران و مدیران مالی در مدیریت مؤثر پرتفوی‌ها و کاهش آسیب‌پذیری در برابر بحران‌های مالی ارائه می‌دهد. این تحقیق با معرفی مدل میانگین-CVaR به‌عنوان ابزاری مؤثر در مدیریت ریسک‌های شدید در شرایط بحران، به توسعه دانش در حوزه مدل‌سازی ریسک در بازارهای مالی کمک می‌کند. همچنین، نتایج این پژوهش می‌تواند به‌عنوان مرجعی برای استفاده از مدل‌های پیشرفته در کاهش تأثیر نوسانات و بهبود عملکرد سرمایه‌گذاری‌ها در بازارهای مالی در شرایط غیرعادی مانند بحران کووید-19 باشد.