سید اسدالله خرقانی از نسل دوم نوگرایان دینی و از پیشگامان اندیشه دموکراسی اسلامی به شمار می رود که با نگاهی انتقادی به اندیشه سنتی دینی، به دنبال بازخوانی آموزه‌های دینی برای عبور از بن بست های اندیشه ی دینی در عرصه اجتماع، فرهنگ، اقتصاد و سیاست است.اعتقاد جدی خرقانی به اسلام سیاسی و اجتماعی و پیوند گسست ناپذیر دین و دنیا و نیز اعتقاد او به حکومت اسلامی موقعیت خاصی را برای او در میان هم عصران خویش رقم زده است.تحقیق درباره اندیشه‌های های خرقانی (مبانی تفسیری برای درک خاص او از دین و نسبت دین با امرسیاسی) از این جهت ضرورت دارد که می تواند منجر به درک عمیقتر از ضرورت نوگرایی دینی برای ایران معاصر و نیز فهم عمیقتر از نسبت میان اسلام و دموکراسی و نیز توسعه گفتمان دینی در ایران شود. از همه ی اینها مهمتر جستجو در کلیات افکار و اندیشه های نوآورانه ی خرقانی می تواند بنیان های معرفتی نسلهای بعدی نوگرایان دینی ایرانی را قابل فهم تر و توجیه پذیرتر نماید.در این پژوهش تلاش شده است تا با تکیه بر نظریه تحول معرفت دینی، مبانی فلسفی و بنیان های نظری به کار رفته در تفسیر نوگرایانه از دین تبیین شود. سپس مسیر تکامل فکری سید اسدالله خرقانی و نیز نقش تحولات اجتماعی و فرهنگی در به وجود آمدن نگرش جدید خرقانی نسبت به لزوم تناسب و تلائم میان اسلام و دموکراسی توضییح داده شود. بنابراین، پژوهش مزبور تلاش می کند با رویکردی تحلیلی و با روش کتابخانه‌ای و اِسنادی، با تمرکز بر آثار و مکتوبات به‌جای‌مانده از سید اسدالله خرقانی نسبت میان اسلام و دموکراسی را در آرا او بررسی کند. نتیجه نهایی پژوهش نشان داد خرقانی با محوریت قراردادن قرآن و نوعی نگرش بدیع به سنت اسلامی و تلفیق این دو با فرآورده‌های فکری و فلسفی مدرنیته غربی به دموکراسی نگاه مثبتی داشته و آن را با اسلام قابل جمع بداند.
