در پاسخ به پرسش از ماهیت دولت مدرن در ایران معاصر، پژوهش پیشرو بر آن است که از منظر رهیافت فوکویی و دستگاه مفهومی برآمده از آن به مسئله دولت در ایران معاصر نزدیک شده و از این مسیر به کنکاش در آن بپردازد. میشل فوکو در دوره فکری متاخر خود، حوزه ی جدید از تحقیق در باب دولت را میگشاید که اساس آن تاکید بر عقلانیت های سازنده دولت است. محور تحلیل های فوکو در باب دولت به «مسئله ی عقلانیتی» مربوط می شود که کردارهای حکومتی و فنون حکمرانی با اتکا به آن طراحی شده و سامان می یابند. فرضیه ما در این نوشتار این است که دولت مدرن در ایران با آنکه در طی فرایند نوسازی، با ورود اشکالی از فنون حکمرانی از غرب ساخته شد اما طراحی، سامان مندی و مفصل بندی آن ها تحت حکومت داری شبان وارگی حاکم در نظام سنت و عقلانیت های برجای مانده از اپیستمه ی پیشین ایرانی صورت می گرفت. به باور این مقاله پایداری «عقلانیت های شبان وارهِ نظام سنت» و تقویت آنان در ترکیب با عقلانیت های نیم بند و ناقصی از عصر جدید ـ عقلانیت هایی از جنس «مصلحت دولت» و «پلیس» که تنها در پی تقویت دولت بودند ـ به زایش «شبانوارگی ابزارمند» و مجهز به فنون و آپارتوس های مدرن انجامید. به همین سبب به سامان سیاسی خاصی امکان بروز داد که در این مقاله از آن تحت عنوان «شبان وارگی جدید» یاد می شود. این دولتِ شبان وار به یاری آپاراتوس های جدیدی نظیر ارتش، بوروکراسی که در عصر جدید ایجاد شد توفیق بیشتری برای دخالت گری و حک کردن قدرت خود بر بدن اجتماع یافت.
