حسین ترابزاده خراسانی

مقدمه: تغییر اقلیم به تغییرات عوامل آب و هوایی یک منطقه در یک دوره بلند ‌مدت اطلاق می‌شود و تأثیر مهمی بر فرآیندهای اکولوژیکی آن منطقه دارد. بررسی تغییرات فنولوژی گیاهان، اهمیت بالایی در درک واکنش رفتار اکوسیستم‌های زمین در مواجهه با تغییرات اقلیمی دارد. روش‌های سنجش از دور امکان بررسی تغییرات فنولوژی را در عرصه وسیع فراهم می‌کند. هدف از این تحقیق بررسی این تغییرات با استفاده از سری زمانی حاصل از تصاویر ماهواره‌ای در بخشی از جنگل‌های زاگرس می‌باشد. مواد و روش‌ها: مرسوم‌ترین روش سنجش از دور در محاسبه پارامترهای فنولوژی گیاهان، استفاده از سری‌ زمانی شاخص‌های گیاهی است، که معمولا پیوستگی روزانه آنها بر اثر پوشش ابر مخدوش شده و مقدار آنها نیز تحت تاثیر نویز قرار دارد. این مشکلات با بکارگیری فیلترهای هموارساز تا حدودی قابل رفع است، هرچند مشخصات فیلترها باید با دقت انتخاب شود. به‌منظور استخراج پارامترهای فنولوژیکی، از داده‌های سری‌ زمانی شاخص پوشش گیاهی تفاضلی نرمال شده و شاخص پوشش گیاهی بهبود یافته مستخرج از تصاویر سنجنده مودیس در یک دوره ده‌ساله (از ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸) استفاده گردید. برای استخراج پارامترهای فنولوژی، از جمله شروع و پایان فصل رویش، سری‌های زمانی NDVIratio و EVIratio، با اعمال دو تابع ساویتزکی-گولای و میانگین متحرک هموارسازی شدند. جهت اعتبارسنجی نتایج نیز از داده‌های زمینی، که از طریق مشاهده مستقیم وضعیت درختان (با نمونه‌برداری تصادفی) در منطقه جمع‌آوری شده‌اند، استفاده شد. نتایج: بکارگیری تابع میانگین متحرک با اندازه پنجره شش و تابع ساویتزکی-گولای با اندازه پنجره ۱۱ و درجه دو، موجب بیشترین افزایش دقت برای هر دو شاخص گیاهی شده است. پس از اعمال تابع هموارسازی بهینه، پارامتر شروع فصل، حاصل از EVIratio برآورد دقیق‌تری (R2 = 0.92) نسبت به نتیجه حاصل از NDVIratio ارائه داده‌است. نتیجه‌گیری: شروع فصل رویش در طول این ده ‌سال به‌صورت متوسط 5/0 روز در سال کاهش یافته و پایان فصل رویش به‌صورت متوسط 3/1 روز در سال افزایش یافته است.