حسین شهبازی

کانسار استلج در زون ارومیه دختر و در 50 کیلومتری شهرستان آوج در مرز بین دو استان مرکزی و قزوین قرار دارد. ارتفاع در این محدوده مطالعاتی به بیش از 2500 متر از سطح دریا می رسد. نوع سنگ های این کانسار شامل: گرانیت، گرانودیوریت، مونزونیت، کوارتزمونزونیت، ریولیت، داسیت، آندزیت و تراکی آندزیت است و سری ماگمایی این سنگ ها ساب آلکالن است. کانی سازی در این منطقه مس - طلا پورفیری است و کانی سازی در منطقه همانند دیگر کانسارهای پورفیری به صورت رگه و رگچه ای است. دگرسانی در این منطقه بطور عمده شامل: دگرسانی پتاسیک، فیلیک، پروپلیتیک و دگرسانی آرژیلیک است که از مدل لوول و گیلبرت تبعیت می کند. در مطالعه میانبارهای سیال این محدوده سه نمونه با دگرسانی سیلیسی دارای رگچه هایی از کوارتز انتخاب شده؛ که دارای چهار نوع میانبارسیال، دو فازی غنی از مایع، چند فازی با شوری آبگین، چند فازی با کانی اپک و تک فاز گازی است. بیشترین دمای همگن شدن و شوری در این میانبارها به ترتیب برابر است با (ºC) 550-500 و (equiv Wt%NaCl) 76/59 - 05/1 است. بیشترین فشار و عمق تشکیل میانبارهای سیال به ترتیب (bar) 50< تا 600> و 150 متر تا 5/2 کیلومتر تخمین زده شده است؛ و منشاء این سیالات ماگمایی – جوی است. در مطالعات آماری که بر روی داده های ژئوشیمی خاک این محدوده انجام شده است، ضریب همبستگی بین طلا و مس 96/0 است. طلا با ضریب تغییرات 30/0 دارای ناهنجاری ممکن و مس با ضریب تغییرات 24/0 دارای ناهنجاری احتمالی و ممکن است. همچنین بر طبق مطالعات انجام شده با تابع انتگرال لا پالاس (∮z) پیش بینی شده است که احتمال یافتن مس (3800≤ ) پی پی ام 66% است و احتمال یافتن طلا (190≤ ) پی پی بی 83% است. برای تهیه نقشه ناهنجاری عناصر کمیاب از نرم افزار ArcGIS به روش IDW استفاده شده است. با توجه به میزان ناهنجاری های ایجاد شده، مقادیر غیر عادی عناصر فلزی این محدوده شامل: مس، طلا، مولیبدن، نقره، آرسینیک، آنتیموان، سرب و روی است. در پایان برای مطالعه و شناسایی ویژگی های برخی از کانی های سولفیدی (پیریت) و کانی های سیلیکاتی (پیروکسن و بیوتیت) با روش ریز کاو الکترونی (EPMA) فرمول شیمیایی کانی های مذکور را با کمک نرم افزار Excel بدست آورده ایم؛ و با توجه به نتابج بدست آمده از آنالیز میکروپروب، مقادیر مس موجود در این کانسار بین 600 > ppm ≤ 8200 اس