چکیده شهرها با منظر خود در معرض قضاوت ناظران قرار م یگیرند. اما مسئله مهم در این میان، نحوه درک و خوانش منظر شهری از سوی مردم و کاربران فضاست. در این پژوهش سعی شده، ابعاد و عوامل مؤثر در خوانش منظر خیابان، تبیین و اولویت هر یک از عوامل نسبت به مکا نهای مورد مطالعه از دیدگاه شهروندان در راستای ارتقای کیفی منظر فضاهای شهری همدان مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا در انجام این پژوهش، این نوشتار از روش تحقیق توصیفی_تحلیلی و شیو ههای مرور متون، منابع و اسناد تصویری در بستر مطالعات کتابخان های و از روش تحقیق موردی و شیوه تحقیق مشاهده و پیمایش در بستر مطالعات میدانی بهره گرفته است. همچنین به منظور تحلیل چارچوب مفهومی پژوهش و پاسخگویی به سئوا لهای تحقیق، از مدل فرآیند تحلیل شبکه و نر مافزار سوپر دسیژن استفاده شده است. بر اساس یافت ههای تحقیق، مؤلف ههای خوانش منظر خیابان را م یتوان در دو بعد عینی و ذهنی و سه مؤلفه، زیباشناختی )عینی_ذهنی(، معنایی_ادرا کی، عملکردی_فعالیتی و پنجاه و نه شاخص طبق هبندی و ارائه نمود. همچنین بررس یها نشان م یدهند، ارزش کیفی منظر خیابا نهای مرکزی شهر همدان در سطح متوسطی قرار دارد که با استفاده از عواملی چون ارتقای نظم بصری خیابان، ساماندهی جدار هها و بناهای قدیمی، زمین هسازی حضور هنرهای خیابانی و گرافیکی، تعریف و تقویت نشان هها در بعد معنایی و کالبدی م یتوان به منظور ارتقای سطح خوانش شهروندان و مطلوبیت منظر این فضاها اقدام نمود
