حسن سجادزاده

چکیده : چگونگی منظر شهری یک شهر نقش مهم و تاثیرگذاری درخوانش و ادراک فضاهای شهری دارد. توسعه کیفی و کمی فضاهای عمومی شهرها، هنگامی روند مطلوب اجرایی و قابل تحققی پیدا خواهد کرد که اولویت سنجی مسایل موجود در شهرها، مبتنی بر نظریات نوین مشارکت مردمی(دیدگاه استفاده کنندگان) و استفاده از روش های علمی مناسب و کارآمد باشد. از آنجا که نظرات و آرای مختلفی در سطح شهر پیرامون مسایل و اولویت های شهری وجود دارد و اتخاذ تصمیمات نیز باید همگرا و در راستای پوشش همه جانبه اولویت ها باشد، بنابراین در راستای ارتقای کیفیت منظر فضاهای شهری، هدف این پژوهش اولویت سنجی و خوانش منظر میدان های شهری همدان از دیدگاه شهروندان و متخصصین با استفاده از روش فرآیند تحلیل شبکه (ANP) می باشد. روش تحقیق دراین پژوهش، توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی- کتابخانه ای، بررسی های میدانی و پیمایشی و استفاده از ابزار پرسشنامه بوده است. محدوده مورد مطالعه این تحقیق را چهار میدان مهم و سنتی شهر همدان تشکیل می دهد، این میادین گره های اصلی شهر را تشکیل داده و به عنوان عناصر هویت بخش شهر همدان نیز به شمار می آیند. بر این اساس، ابتدا مهمترین مسایل مرتبط با منظر فضاهای عمومی شهر با استفاده از منابع کتابخانه ای، مصاحبه و پرسشنامه استخراج و سپس با توجه به ویژگی های ANPو مسایل شهر همدان، داده ها و اطلاعات اولیه طبقه بندی و به تبع آن مدل مفهومی ANP تهیه شد. مدل ANP مبتنی بر منظر میدان های شهری همدان شامل 3 خوشه ) مولفه/گروه( و 59 گزینه )نود/ زیر گروه ( با استفاده از نرم افزار Super Decisions تولید شد و نتایج بررسی های میدانی در نرم افزار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. خروجی های مدل به شیوه های مختلف متنی و نمودارهای متنوع و قابل تأمل برای تمام معیارها و گزینه ها قابل ارایه است. از این رو، به سبب حجم گسترده عملیات، تنها برخی از خروجی ها برای نمونه در پژوهش آورده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد بالاترین و بیشترین اولویت منظر میدان های شهری همدان از دیدگاه شهروندان مربوط به معیارهای نمای ساختمان ها، خاطره ذهنی قوی، راحتی و آسایش ذهنی در میدان امام خمینی، معیارهای پوشش گیاهی، احساس دلبستگی به مکان، رویدادهای هنری و فرهنگی در میدان بو علی سینا، و معیارهای درختکاری، تجارب حسی مثبت، رویدادهای فرهنگی و هنری در میدان باباطاهر و