چکیده منابع طبیعی ایران به عنوان پشتوانه امنیت غذایی و زیربنای توسعه پایدار است، در این میان بهره برداری از این موهبت خدادادی سبب تخریب و کاهش سطح آن گردیده است. دست اندازی به طبیعت چه آگاهانه و چه غیرآگاهانه، واکنش بخش دولتی متولی حفاظت از عرصه های وسیع منابع طبیعی را به دنبال داشته که زمینه بروز تعارض را فراهم نموده است. بهره برداران حوضه آبخیز گوشه محسن بن علی شهرستان بروجرد با تعداد قابل توجهی پرونده های گوناگونی که توسط بخش دولتی براساس مادتین قانونی تشکیل شده است، نشانگر وجود تعارضات را تببین می نماید و براین اساس، هدف پژوهشتبیینبوم شناسانه تعارض و پیامدهای آن در بهره برداریاز منابع طبیعی است. این تحقیق کاربردی با رویکردی کمّی است که از نوع روش تحقیق توصیفی-رابطه ای، مقایسه ای است که با استفاده از فن پیمایش انجام شد. حجم نمونه359نفر از بهرهبرداران حوضه آبخیز گوشه محسن بن علی شهرستان بروجرد بودند که با توجه به عدم اطمینان از بازگشت پرسشنامه ها و احتمال عدم پاسخ توسط بهره برداران، تعداد400 پرسشنامه توزیع گردید.با توجه به همسانی و شباهت شرایط بهرهبرداری از مراتع در این حوضه آبخیز، از روش نمونه گیری تصادفی ساده با انتساب متناسب برای انتخاب نمونه مورد نظر براساس جدول کرجسی و مورگاناستفاده می شود.برای تحلیل آماری هم از نرم افزار24SPSSاستفاده گردید.پرسشنامه در دو قسمت شامل: بخش اوّل: مشخصات فردی و حرفه ای بهره برداران و بخش دوّم: انواع تعارض، سبکها و راهبردهای مدیریت تعارض، پیامدهای تعارض، علّت های تعارضات در منابع طبیعی، طرفین اصلی درگیری در تعارض و راهکارهای مدیریت و بهره برداری پایدار از منابع طبیعی می باشد.یافتهها نشان داد که باتوجه به وجود تعارض پنهان در منطقه مورد مطالعه برای مدیریت تعارضات می بایداز تسری و سر باز نمودن این نوع تعارض که ریشهدار است جلوگیری کرد.نتایج نشان داد رویکرد عدم مقابله توسط بهره برداران از سبکهای مدیریت تعارض انتخابشده بود و نشان از عدم روحیه همکاری و مشارکت بین آنها برای رفع تعارضات دارد که بهره بردن از روشهای مدیریت مشارکتی در قالب تسهیلگری و ایجاد انگیزه و آموزش و ترویج متناسب با فراگیران برای ایجاد حساسیت و آگاهی نسبت به اهمیت منابع طبیعی می تواند بازی برد-برد را حاصل نماید. یافته ها حاکی از بیشترین تأثیر روی پیامد کشاورزی-دامداری-زیست محیطی بود که در صورت عدم رسیدگی، زمینه ساز کاهش تولید، مهاجرت و گسترش فقرو تخریب بیشتر منابع طبیعی را به دنبال خواهد داشت. نبودن مدیریت بومی نیز به عنوان علّت اصلی تعارض شناخته شد که پیشنهاد می شود باتوجه به احاطه افراد بومی به عرصه های منابع طبیعی و شناخت مسائل فرهنگی و اجتماعی منطقه مورد مطالعه، از افراد بومی استفاده شود. در طرفین درگیر تعارض هم، بیشترین تعارض بین بهره برداران و دولت بود که می طلبد توسط برنامه ریزان و سیاستگزاران و مجریان ضمن استفاده از همه ظرفیتهابرای مدیریت پایدار منابع طبیعی در ابتدا مسأله مدیریت تعارض منابع طبیعی حل و فصل گردد و رویکرد مشارکتی برای کاهش تعارضات پیشنهاد می گردد. درنهایت؛ موضوع تعارض در منابع طبیعی اگر مورد توجه قرار نگیرد ضمن ایجاد خسارات مالی و امنیتی برای بخش دولتی، گسترش تخریبو دست اندازی به این امانت الهی را به دنبال خواهد داشت و پیامدهای آن امنیت غذایی و حکمرانی در کشور را با تهدید مواجه می سازد.
