حشمت اله سعدی

همزمان با رشد روز افزون جمعیت و صنعتی شدن جوامع بشری، امروزه شاهد تغییرات چشمگیری در کاربری اراضی کشاورزی بوده ایم. بررسی ها نشان می دهند که تغییر کاربری اراضی کشاورزی در کشور سالیانه بخش عمده ای از اراضی را از چرخه تولید خارج می نماید. در همین زمینه عوامل زیادی وجود دارد که گرایش به تغییر کاربری را تحت تاثیر قرار می دهد. در این راستا هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مهم ترین علل گرایش کشاورزان به تغییر کاربری اراضی کشاورزی از دیدگاه کارشناسان کشاورزی و کشاورزان شهرستان همدان می باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و ماهیت توصیفی- تحلیلی دارد. جامعه آماری تحقیق شامل 90 نفر ازکارشناسان اشنا با تغییر کاربری که به روش تمام شماری انتخاب گردیدند. همچنین با توجه به هدف تحقیق تعداد233 نفر از کشاورزان روستاهای بخش مرکزی همدان بر پایه فرمول کوکران انتخاب شدند. روش نمونه گیری در تحقیق حاضر تصادفی چند مرحله ای است. مهم ترین ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که روایی آن توسط متخصصان تایید وپایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه کارشناسان 90/0 صدم و برای پرسشنامه کشاورزان برای قسمت انتظار عملکرد 827/0 ، انتظار تلاش 786/0 ،نفوذ اجتماعی 801/0 و شرایط تسهیل گر803/0 برآورد شد. نتایج تحلیل عاملی هفت عامل را به عنوان علل گرایش به تغییر کاربری اراضی کشاورزی شناسایی نمود که عبارتند از:اقتصادی- اجتماعی، فنی- زراعی، سیاستی- حمایتی، برنامه ریزی روستایی، جغرافیایی، بی علاقگی جوانان روستا، روانشناختی که در مجموع 0.641 درصد از متغیر های تغییر کاربری را تبیین نمودند. نتایج همبستگی بین ویژگی های فردی کشاورزان و عناصر اصلی مدل تحقیق رابطه مثبت و معنی داری بین متغیر های سن و انتظارعملکرد، سطح تحصیلات و انتظار تلاش، مساحت اراضی و انتظار عملکرد نشان داد. همچنین نتایج همبستگی بین عناصر مدل بیانگر رابطه مثبت و معنا دار بین عناصر اصلی مدل و قصد رفتاری تغییر کاربری است. جهت آزمون فرضیات و برازش مدل تحقیق، از آزمون های برازش مدل که به کمک مدل سازی معادلات ساختاری تهیه شده است، استفاده گردید که بر اساس نتایج به دست آمده مدل مفهومی به کار گرفته شده از برازش لازم برخوردار بوده و در جامعه مورد مطالعه صحیح به کارگرفته شده است. بر اساس نتایج بین علل گرایش به تغییر کاربری اراضی کشاورزی و رفتار است