1404/02/01
هادی رستمی

هادی رستمی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم انسانی
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
توجیه کیفر در نظریه تعلیم اخلاقی در دایره المعارف علوم جنایی (مجموعه مقاله ها)
نوع پژوهش
کتاب
کلیدواژه‌ها
کیفر، تعلیم اخلاقی، توجیه، مکافات
سال 1392
پژوهشگران هادی رستمی

چکیده

در بیان فلسفیِ مسائل مربوط به علوم انسانی، کیفر اگر مهم ترین نباشد، بدون شک از مهم ترین هاست. از همین روست که توجه بسیاری از صاحب نظران علوم مختلف را برانگیخته و مقادیر قابل توجهی از نوشته های فلسفی را پوشش داده است. کیفر به این دلیل که از یک سو، با ساحت فلسفۀ اخلاق و از سوی دیگر، با ساحت فلسفۀ سیاست گره خورده است، حساسیت ویژه ای برای اندیشه ورزان هر دو حوزه ایجاد کرده است. وجود این حساسیت فلسفی، قطعاً بی ارتباط با نقش و کارکردی که کیفر در جامعۀ مدرن ایفاء می کند، نیست، چون کیفر در جسم و جان انسان ها مداخله می کند؛ مال آنها را تصاحب می نماید؛ بر آزادی و اراده-شان سلطه می راند و در نهایت آبرو و حیثیت اجتماعی آنها را منکوب و مسلوب می نماید. کیفر ذاتاً یک هزینه است، یک شر است، هزینه و شری که اقتدار و آزادی آدمیان را تحدید می کند و نوعی بدنامی و بی-آبرویی برای آنان به ارمغان می آورد. شاید بتوان گفت چون کیفر به عنوان یک نهاد سیاسی که مصروفِ اِعمال درد و رنج به انسان ها می شود، هرگز منطبق با وجدان و فطرت پاک انسان ها نیست. کیفر صرف نظر از منافع اجتماعی اش، هزینه های هنگفتی برای کلیۀ افراد دخیل در اجرا و اِعمال آن وارد می آورد. پس هر جامعه ای که داوطلبانه تصمیم به ادامۀ تحمیل این هزینه ها می گیرد، باید نوعی منطق مستدل برای آن فراهم کند. اهمیت این موضوع به همان میزانی افزایش می یابد که آن جامعه ترجیح می دهد تا این قبیل هزینه ها بنا به هر دلیل تحمیل شود. افزون بر این، در جایی که تحمیل کیفر به طور طبیعی به قصد ایجاد درد و یا نوعی محرومیت برای مجرم است و معمولاً این گونه نیز هست، مجالی کم نظیر برای سؤاستفاده از قدرت ایجاد می-شود. برای تمایز قائل شدن بین سؤاستفاده هایی از این دست ــ که معمولاً از طریق مجازات های ظالمانه و غیرانسانی صورت می گیرندــ باید حتماً به راهبردهایی تکیه نمود که سؤاستفاده های احتمالی را به حداقل می رساند