حسن رهبان فرد

چکیده: مهارت های حرکتی به حرکت و هماهنگی عضلات و بدن فرد اشاره دارد که شامل مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت می‌باشد. اعتقاد بر آنست که ارائه برنامه‌های آموزشی مناسب می‌تواند مهمترین عامل رشد مهارت‌های حرکتی در کودکان باشد. اخیرأ، مفهومی به نام سواد حرکتی مطرح شده است که به نوعی به توانایی‌ها و مهارت‌های حرکتی فرد اشاره دارد و به کودکان این امکان را می‌دهد تا در برابر شرایط محیطی موجود و پیش رو مناسب‌ترین واکنش را نشان دهند. از اینرو، هدف تحقیق حاضر ارزیابی مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف و ارتباط آن با سواد حرکتی در دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی (دوره اول) شهرستان لالجین بود. بدین منظور، 120 دانش آموز که در سال تحصیلی 1403-1402 مشغول به تحصیل بودند، از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند، به گونه‌ای که از هر پایه‌ی اول، دوم و سوم 40 نفر در پژوهش مشارکت کردند. به منظور سنجش سواد حرکتی آزمودنی‌ها از فاکتورهای طرح سواد حرکتی که توسط وزارت آموزش و پرورش در سرتاسر ایران اجرا شده است و شامل ... خرده آزمون (تعادل ایستا، تعادل پویا، .....) می‌باشد، استفاده گردید. از طرفی، ابزار MABC2 جهت ارزیابی مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف مورد استفاده قرار گرفت. این آزمون در نهایت سه خرده فاکتور مهارت‌های حرکتی ظریف، مهارت‌های حرکتی درشت با دست و مهارت‌های حرکتی درشت با پا را اندازه‌گیری می‌نماید. روش اجرا بدین صورت بود که قبل از هر چیز فرم رضایت‌نامه توسط اولیاء آزمودنی تکمیل می‌شد. سپس، فرم مشخصات فردی تکمیل گردید. پس از آن، از هر آزمودنی ابتدا آزمون سواد حرکتی و سپس آزمون MABC2 گرفته شد. داده‌های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 در سطح خطای ۵ درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از روش آماری ضریب همبستگی چند متغیره پیرسون برای بررسی ارتباط بین متغیرها و از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره برای بررسی تفاوت بین پایه‌ها در متغیرهای مورد اندازه‌گیری استفاده گردید. نتایج نشان داد که اگرچه در کل بین مهارت‌های حرکتی درشت با سواد حرکتی ارتباط معناداری وجود دارد، ولی در بسیاری از خرده فاکتورهای سواد حرکتی با مهارت‌های حرکتی درشت ارتباط معناداری مشاهده نشد. همچنین، بین سواد حرکتی و مهارت حرکتی ظریف ارتباط معناداری مشاهده نشد. می‌توان گفت این نتایج حاکی از آنست که طرح سواد حرکتی که در مدارس مقطع ابتدایی در حال اجرا بوده نتوانسته است تأثیر چندانی بر مهارت‌های حرکت دانش‌آموزان دوره اول مقطع ابتدایی شهرستان لالجین داشته باشد. این نتایج می‌تواند مورد استفاده مسئولین و دست‌اندرکاران امر تعلیم و تربیت در راستای تقویت و بهبود طرح سواد حرکتی قرار بگیرد. علاوه بر این، بین پایه‌های اول، دوم و سوم در مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت تفاوت معناداری مشاهده شد. این نشان می‌دهد که نمی‌توان یک نسخه واحد برای تمامی پایه‌ها پیچید و یک برنامه خاص را به یک دامنه سنی تعمیم داد.