حسن رهبان فرد

یکی از عوامل موثر در یادگیری حرکتی، برنامه ریزی جلسات تمرین می باشد. که تغییرپذیری زیرمجموعه ای از آن می باشد. هدف تحقیق حاضر بحث و بررسی در مورد این موضوع بود که آیا جهات مختلف تغییرپذیری، در یادگیری پاس سینه بسکتبال در دانش آموزان پایه هفتم موثر است؟ بدین منظور، 75 نفر از دانش آموزان مدارس تویسرکان مورد آزمایش قرار گرفتند. تمامی آزمودنی ها راست دست بوده و از اهداف تحقیق بی اطلاع بودند. این افراد که هیچ تجربه ای از بسکتبال نداشتند به صورت تصادفی در چهار گروه تمرینی (ثابت، متغیر-آسان، متغیر-متوسط و متغیر-سخت) و یک گروه کنترل تقسیم بندی شدند. آزمودنی ها در یک فرایند چهار مرحله ای شرکت کردند شامل: پیش آزمون، اکتساب و دو آزمون یادداری/انتقال 10 دقیقه و یک هفته ای. در پیش آزمون از همه گروه ها آزمون پاس سینه بسکتبال (پرتاب از فاصله 3 متری به سمت دایره ای به قطر 60 سانتی-متر که در ارتفاع 120 سانتی متر بر روی دیوار رسم شده بود) بدون دریافت هیچ گونه بازخورد افزوده ای به عمل آمد. سپس، در مرحله اکتساب هریک از گروه ها به صورت زیر تمرین کردند. گروه ثابت 90 بار پاس سینه را از فاصله 3 متری اجرا کردند. گروه متغیر-آسان همین تعداد پاس را از فواصل 2، 5/2و 3 متر به ترتیب کاملا تصادفی تمرین کردند. این در حالی بود که گروه متغیر-متوسط تمرینات خود را از فواصل 5/2، 3 و 5/3 و گروه متغیر-مشکل نیز از فواصل 3، 5/3و 4 متر و با ترتیب تصادفی اجرا کردند بطوری که در نهایت هریک از فواصل 30 بار تکرار شد. گروه کنترل در این مرحله تمرین خاصی انجام نداد. ده دقیقه و یک هفته پس از مرحله اکتساب، آزمون های یادداری و انتقال برای تمام آزمودنی ها برگزار شد. آزمون یادداری دقیقآ همانند پیش آزمون برگزار گردید (پرتاب از فاصله 3 متر). آزمون انتقال از فواصل 75/2 و 25/3 اجرا شدند. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری اثر تعاملی مرحله*گروه را معنادار نشان داد. بررسی های بیشتر نشان داد که در پیش آزمون تفاوت معناداری بین گروه ها وجود ندارد، حال آن که در آزمون های یادداری/انتقال 10 دقیقه و یک هفته همه ی گروه های تمرینی عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل داشتند. این بدان معناست که، صرف نظر از نوع آرایش تمرینی، یادگیری اتفاق افتاده است. مهم تر آن که، گروه تمرینی متغیر-مشکل در آزمون های یادداری و انتقال بطور معناداری