زمینه و هدف: فاکتور نروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) یکی از عوامل مؤثر بر کارایی سینتم عصبی و افزایش فرایندهای ذهنی میباشد که مقدار آن با غنی سازی محیطی به طور قابل توجهی افزایش مییابد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر یک دوره تمرینات اسپارک بر BDNF در کودکان با نشانگان داون و کمتوان ذهنی آموزشپذیر بود. مواد و روشها: 24 دانش آموز پسر با نشانگان داون و 24 دان آموز پسر کم توان ذهنی 8 تا 9 ساله شهر شیراز، داوطلبانه در این تحقیق نیمه تجربی شرکت کردند. آزمودنیهای هر گروه، به صورت تصادفی به دو زیرگروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. زیرگروههای آزمایش، یک برنامه منتخب اسپارک را به مدت 8 هفته و هر هفته 4 جلسه 45 دقیقه ای اجرا کردند. زیرگروههای کنترل در این برنامه مداخله ای شرکت نداشتند. قبل و بعد از تمرینات اسپارک، از تمام آزمودنیها (آزمایش و کنترل) نمونه گیری خونی از ورید جلوبازویی به عمل آمد. پس از جداسازی سرم از پلاسما به روش الایزا، سطح BDNF با استفاده از کیت انسانی استبیوفارم ساخت کشور چین با دقت 48 نانوگرم/ میلی لیتر اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیریهای مکرر نشان داد که اثر تعاملی گروه*مرحله معنادار میباشد. بررسی های بیشتر نشان داد در پیش آزمون، تفاوت معناداری بین گروههای چهارگانه در سطوح BDNF وجود ندارد. هرچند در پس آزمون، هر دو زیرگروه تجربی(کم توان ذهنی و نشانگان داون) بطور معناداری BDNF بالاتری نسبت به زیرگروههای کنترل داشتند. همچنین، سطح BDNF در زیرگروههای تجربی از پیش به پس آزمون پیشرفت معناداری نشان داد، در حالیکه در مورد زیرگروههای کنترل تفاوت معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده میتوان گفت که برنامه منتخب اسپارک باعث افزایش سطح BDNF در کودکان دارای اختلال رشدی میشود. هرچند، این برنامه به طور یکسانی بر هر دو گروه کم توان ذهنی و نشانگان داون، تاثیرگذار بوده است.
