حسن رهبان فرد

یکی از عوامل مؤثر در فرایند یادگیری از طریق تمرین بدنی، نقش خطاها در حین اکتساب مهارت های حرکتی می باشد. در همین راستا، نوع خاصی از تمرینات، تحت عنوان "پر خطا" در مقابل "کم خطا"، معرفی شده اند که به نوعی نقش خطا در یادگیری مهارت های حرکتی را مورد بررسی قرار می دهند. همچنین، اﺧﯿﺮأ نقش ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺒﮏﻫﺎی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ بر ﯾﺎدﮔﯿﺮی حرکتی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ. سبک شناختی درجه ای از شرایط محیطی است که بر ادراک و تصمیم گیری و به تبع آن یادگیری و عملکرد افراد تاثیر می گذارد. از طرفی، امروزه این امر به خوبی پذیرفته شده که مشاهده ی مدل می تواند یادگیری دامنه ی وسیعی از تکالیف را تسهیل نماید. در واقع، اعتقاد بر آنست که فرآیندهای شناختی درگیر در "تمرین بدنی" و "مشاهده" تا حد زیادی مشابه هستند. پس بنظر می رسد عوامل مؤثر بر یادگیری از طریق تمرین بدنی، بطور مشابهی بر یادگیری مشاهده ای اثرگذار باشند. با توجه به این گفته ها، هدف تحقیق حاضر بررسی تاثیر آرایش تمرینی کم خطا و پرخطا و همچنین سبک های شناختی فراگیران بر یادگیری مشاهده ای یک مهارت حرکتی بود. بدین منظور، از بین دانشجویان دختر دانشگاه بوعلی سینا همدان با استفاده از آزمون گروهی شکل های نهفته ویتکین و همکاران (1971)تعداد 60 نفر با سبک شناختی مستقل از زمینه و 60 نفر با سبک شناختی وابسته به زمینه شناسایی شدند. سپس، آزمودنی های هر دسته بطور تصادفی در 5 زیرگروه تقسیم بندی شدند شامل: تمربن بدنی-کم خطا، تمرین بدنی-پرخطا، مشاهده-کم خطا، مشاهده-پرخطا و کنترل. آزمودنی ها در مراحل پیش آزمون، اکتساب و آزمون های یادداری و انتقال 24 ساعته شرکت کردند. در پیش آزمون، همه گروه ها تکلیف پرتاب دارت را برای 6 بار بدون دریافت بازخورد افزوده انجام دادند. در مرحله اکتساب، گروه های تمرین بدنی-کم خطا و -پرخطا پرتاب دارت را بترتیب با شیوه کم خطا و پرخطا برای 72 بار تمرین کردند. در روش کم خطا پرتاب ها به ترتیب از فاصله 1.5، 2 و 2.5 متر (24 بار از هر فاصله) تمرین شدند. در روش پرخطا این روند معکوس بود (پرتاب از فاصله 2.5، 2 و 1.5 متری). در طول دوره اکتساب، هر آزمودنی در گروه های مشاهده -کم خطا و -پرخطا بطور آنلاین به تماشای اجرای یک آزمودنی همتا در گروه های تمرین بدنی-کم خطا یا -پرخطا پراختند. آزمودنی های گروه کنترل در مرحله اکتساب هیچ تمرینی انجام ندادند. 24