حسن رهبان فرد

یکی از مسائل مهم در حفظ و ارتقاء سلامت و کیفیت زندگی سالمندان، حفظ استقلال آنان در فعالیت های روزمره زندگی و فراهم کردن شرایطی است که سالمند بتواند به صورت فعال و غیروابسته به زندگی ادامه دهد. داشتن سبک زندگی فعال و انجام تمرینات ورزشی یکی از عواملی است که می تواند نقش مؤثری در این زمینه ایفا نماید. اگرچه تغییــرات دوران ســالمندی انجــام برخــی ورزش هــا را محدود می کند، اما یوگا در ردیف فعالیتهای متناسب با سن سالمندان قرار دارد به طوری که افراد در هر سن و موقعیتی می توانند آن را انجام دهند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر اجرای تمرینات یوگا بر بهبود عملکرد حرکتی، روانی و شناختی سالمندان بود. بدین منظور، تعداد 30 نفر زن بالای 60 سال که از مرکز سالمندان برنا دلان ادیب الوند شهر همدان به صورت در دسترس انتخاب شدند، در دو گروه فعال و غیر فعال تقسیم بندی شدند. بدین ترتیب که افراد با سابقه فعالیت بدنی منظم یوگا (هفته ای دو جلسه 45 دقیقه ای) در چهار سال گذشته در گروه فعال و افرادی که هیچ سابقه تمرینی نداشتند در گروه غیر فعال جای گرفتند. سپس، هر دو گروه در برخی از عملکردهای شناختی، حرکتی و روانی مورد آزمون قرار گرفتند. تمرکز آزمودنی ها، به عنوان یک فاکتور شناختی، با استفاده از آزمون شناسایی اعداد اندازه گیری شد. برای سنجش عملکرد حرکتی از آزمون های انعطاف پذیری ولز و قدرت دستها استفاده گردید. و برای اندازه گیری عملکرد روانی نیز پرسشنامه DASS 21 بکار رفت که سه فاکتور استرس، اضطراب و افسردگی را می سنجد. علاوه بر این، کیفیت زندگی آزمودنی های دو گروه نیز با پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف (84 سوالی) مورد مقایسه قرار گرفت. برای بررسی تفاوت گروه ها در متغیرهای اندازه گیری شده از آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) استفاده شد. همچنین، آزمون ضریب همبستگی چند متغیره برای بررسی رابطه بین فاکتورهای حرکتی، شناختی و روانی با بهزیستی روان شناختی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که گروه فعال در تمامی شاخص ها به طور معناداری بهتر از گروه غیر فعال عمل کردند. نتایج بررسی های بیشتر نشان داد که بین شاخص های عملکرد حرکتی، روانی و شناختی با بهزیستی روان شناختی ارتباط معنادار وجود دارد. بدین ترتیب که بهزیستی روان شناختی با عملکرد افراد در آزمون های انعطاف پذیری، قدرت دستها و ت