حسن رهبان فرد

یادگیری حرکتی اساس زندگی و فعالیت انسان را تشکیل می دهد. بی شک عوامل متعددی یادگیری مهارت های حرکتی را تحت تأثیر قرار می دهند. یکی از این عوامل، سازماندهی تمرین است که می تواند موجب ثبات و توسعه برنامه حرکتی تعمیم یافته و پارامتریزه کردن حرکات شود. یکی از روش هایی که در دهه های اخیر از آن برای یادگیری مؤثرتر مهارت های حرکتی استفاده شده، آرایش تمرین متغیر است. با این وجود، هدف تحقیق حاضر بررسی این مسئله بود که آیا درجات مختلف تغییرپذیری تمرین تأثیری در یادگیری مطلوب تر یک تکلیف زمان بندی متوالی چهار قسمتی خواهد داشت؟ بدین منظور تعداد 60 نفر از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان به صورت داوطلبانه و در دسترس بعد از پر کردن رضایت نامه در این پژوهش مشارکت کردند. تمامی آزمودنی ها راست دست بوده، هیچ گونه مشکل جسمانی نداشته و از اهداف تحقیق بی اطلاع بودند. این افراد به طور تصادفی در سه گروه تمرینی ثابت، کمترمتغیر، بیشترمتغیر و یک گروه کنترل تقسیم بندی شدند. آزمودنی ها در فرآیند تحقیقی چهار مرحله ای شرکت کردند که عبارتند از: پیش آزمون، اکتساب و دو آزمون یادداری/ انتقال 10 دقیقه ای و 24 ساعته. در پیش آزمون، تکلیف زمان بندی بدون دریافت بازخورد برای 10 بار اجرا گردید. سپس در مرحله اکتساب، هر یک از گروه های مختلف تجربی برنامه تمرینی مخصوص به خود را اجرا کردند. بدین ترتیب که گروه "تمرین ثابت" تکلیف مورد نظر را برای 60 بار با زمان کل 1200 میلی ثانیه تمرین کردند. گروه "تمرین کمترمتغیر" تکلیف زمان بندی را با زمان های کل 1100، 1200 و 1300 میلی ثانیه و گروه "تمرین بیشترمتغیر" آن را با زمان های 900، 1200 و 1500 میلی ثانیه و با ترتیب کاملاً تصادفی برای 60 بار تمرین کردند؛ به طوری که در نهایت هر یک از زمان ها برای 20 بار تکرار شدند. هر سه گروه تجربی بلافاصله بعد از هر کوشش تمرینی از طریق صفحه نمایشگر کامپیوتر درباره زمان کل حرکت بازخورد دریافت می کردند. گروه کنترل در مرحله اکتساب هیچ تمرین بخصوصی انجام ندادند. ده دقیقه و 24 ساعت پس از مرحله اکتساب، آزمون های یادداری و انتقال برگزار شدند. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری نشان داد که در پیش آزمون تفاوت معنا داری بین گروه ها وجود ندارد، در حالی که در آزمون های یادداری و انتقال هر سه گروه تجربی عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل د