حسین رضوان

زمینه و هدف: لیشمانیوز جلدی یک بیماری گرمسیری و مقاوم به درمان بوده که با توجه به وجود عوارض جانبی ناشی از داروهای استاندارد، روشهای درمانی مبتنی بر ترکیبات مؤثر گیاهی گسترش یافته است. لذا هدف از این مطالعه تعیین و بررسی تغییرات هیستوپاتولوژیک ناشی از لیشمانیا ماژور در موش BALB/c تیمار شده با عصاره آبی سیر بود. روش بررسی: در این مطالعه درون تنی که در سال 1398 در دانشکده دامپزشکی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد، تعداد 36 سر موش بالب سی ماده با میانگین وزنی 30 گرم به طور مساوی در 6 گروه تقسیم‌بندی و سوش استاندارد انگل لیشمانیا ماژور در 5 گروه تزریق شد. سه گروه به صورت خوراکی و موضعی تحت درمان با عصاره آبی سیر قرار گرفتند و سه گروه نیز به عنوان شاهد، کنترل بدون درمان و دریافت کننده دارو گلوکانتیم بودند. اندازه زخم در هر 5 گروه دارای زخم به صورت هفتگی ارزیابی شد و پس از گذشت دوره 90 روزه تیمار، بافت‌های پوست اطراف زخم، غده لنفی، طحال و کبد جهت ارزیابی هیستوپاتولوژیک اخذ شد. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری تحلیل واریانس دوطرفه تجزیه و تحلیل شدند(pvalue ≤ 0.05).. یافته‌ها: کاهش معنی‌دار اندازه زخم در گروه‌های دریافت کننده عصاره سیر به صورت خوراکی مشاهده شد(p≤0.0001). ساختار ارگان‌های لنفی از لحاظ وجود التهاب، گرانولوما و تراکم لنفوسیتی در دو گروه دریافت کننده عصاره خوراکی سیر نسبت به گروه‌های کنترل و حتی گروه دریافت کننده پماد موضعی متفاوت بوده و روند بهبود ترمیم در آنها مشاهده شد و همچنین بهبود زخم در گروه دریافت کننده عصاره خوراکی سیر قبل از تزریق سوش انگل به طور معنادای تسریع یافت (p≤0.05). تغییرات هیستوپاتولوژیک در گروه دریافت کننده پماد سیر نیز شواهدی از درمان زخم را نشان داد ولی در پایان دوره درمان نسبت به گروه دریافت خوراکی سیراثربخشی کمتری داشت(p≤0.05). نتیجه‌گیری: عصاره خوراکی سیر واکنش‌های التهابی در موضع زخم لیشمانیوز جلدی را به سمت ترمیم تغییر داده و روند بهبود زخم را تسریع می دهد. ترکیبات عصاره سیر می تواند به عنوان یک گزینه درمان طبیعی در عفونت مقاوم به درمان لیشمانیا در نظر گرفته شود.