چکیده ایرانیان در جریان جنگهای ایران و روسیه برای نخستینبار، متوجه عقبافتادگی جامعه خود شدند. بهعبارت بهتر، نیروهای مسلح ایران نخستین بخش از کشور بودند که نشانههای این عقبافتادگی، در آنها مشاهده شد. ازآنپس تلاشهای دولتمردان ایران در دولت قاجار و سپس پهلوی در راستای افزایش توان نیروهای نظامی ایران متمرکز شد. بهرغم تلاشهای انجامشده در این زمینه، شکستهای نظامی ایران، اشغال کشور و مداخلات خارجی در این دوران نشان میدهد که این تلاشها نتایج مطلوبی درپی نداشته است، لیکن این امر مهم در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی روند متفاوتی را طی کرده است. این مقاله در همین راستا قصد دارد با بهرهگیری از تحلیل واقعگرایی تأثیر وجود/ عدم استقلال سیاسی را بر افزایش/ کاهش قدرت نظامی بررسی کند. پرسش مقاله این است که بین استقلال سیاسی و روند افول و احیای قدرت نظامی در تاریخ معاصر ایران چه ارتباطی وجود دارد؟ یافتههای مقاله با توجه به اسناد و متون معتبر تاریخی نشان داد که استقلال سیاسی در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی در مقایسه با دورههای قبل، باعث تقویت و توسعه قدرت نظامی ایران شده و همین قدرت نظامی به حفظ و تداوم استقلال سیاسی کمک کرده است.
