حسن رحیمی

پیشگفتار ملت ایران، ملتی دیرینه است که دارای نقاط عطف و بُرش های مهم و تأثیرگذار تاریخی؛ حامل شکست ها و پیروزی ها ، شیرینی ها و تلخ کامی های فراوانی بوده است؛ که نتایج و اثرات آن ها بر تاریخ و سرنوشت ملت و کشور تا مدت های طولانی، ماندگار خواهد بود. بررسی تحولات اجتماعی ایران در یک قرن اخیر و حتی در قرون گذشته، به معنی عام آن و ارائه تصویری روشن، جهت یافتن بینش صحیح در نسل حاضر و به مثابه چراغی برای آینده ضروری است. تاریخ یک صد ساله ایران مملو از حوادث تلخ و شیرین و عبرت آموز است. تحولات عصر مشروطه، اشغال ایران در جنگ جهانی اول، گرسنگی و قحطی ده سال آخر قرن 13 خورشیدی که منجر به نابودی بخش اعظم جمعیت ایران شد، اشغال مجدد ایران در جنگ جهانی دوم، کودتای 28 مرداد 32، قیام 15 خرداد 42 و سرانجام انقلاب اسلامی در سال 1357، از مقاطع مهم تاریخی و اثرگذار قرن اخیر ایران به شمار می آیند. انقلاب اسلامی، تحول منحصربه فردی بود که از وجوه مختلف، با تحولات پیش از خود و حتی تحولات مشابه و انقلاب های بزرگ جهان، تفاوت داشت. این انقلاب ازنظر ماهیت و ظاهر، با سایر مکاتب مطرح و انقلاب ها، متفاوت بود. ازاین رو، نظام حاصل از انقلاب اسلامی نیز، درصحنه سیاست داخلی و خارجی مشکلات و تحولات منحصربه فردی را پشت سر گذاشت. آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، با صدور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، پیروزی انقلاب تا سال های پایانی دهه چهارم انقلاب را گام اول انقلاب اسلامی نام نهاد . این نکته بهانه ای شد که تحولات سیاسی - امنیتی چهار دهه اول ایران پس از انقلاب مورد بازخوانی قرار گیرد. به بیان دیگر، هدف از نگارش این کتاب، بررسی پیروزی ها ، دستاوردها و هم چنین موانع، مشکلات و سختی های گام اول، از ابعاد سیاسی و امنیتی است برای آشنایی نسل هایی که ازلحاظ سنی چهل سال نخست را درک نکرده اند. در چهار دهه گذشته، تحولات سیاسی - امنیتی، اقتصادی و فرهنگی فراوانی در ایران رخ داده است. تنوع تحولات در حوزه های مختلف سیاسی – امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و به ویژه اجتماعی، سبب توجه و محدود شدن این اثر به« تحولات سیاسی و امنیتی» شد. ممکن است این پرسش در ذهن خواننده محترم پیدا شود که آیا بهتر نبود، برحسب سنت معمول، ابتدا تصویر کلان سیاسی اجتماعی ایران در سال های 57- 68- ارائه شده و سپس در ذیل این مباحث بحران های محلی مط