چکیده: مقدمه و هدف: دیابت ملیتوس شایعترین مشکل متابولیکی میباشد. تحقیقات اخیر نشان داده است که بیماری دیابت منجر به بروز اختلالات حرکتی و شناختی و نقص در یادگیری میشود. گیاه خرفه یک منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-3 میباشد که این ماده در تکامل مغز وسیستم عصبی و افزایش حافظه نقش اساسی دارد. همچنین نشان داده شده است که ورزش می تواند عملکرد ذهنی را بهبود بخشد و یادگیری و حافظه را افزایش دهد. بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر همزمان ورزش شنا و مصرف گیاه خرفه بر حافظه و یادگیری رت های نر دیابتی شده با استرپتوزوتوسین است. مواد و روش ها: به این منظور تعداد 50 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار در محدوده ی وزنی 200-250 گرم، در شرایط 12 ساعت روشنایی و 12 ساعت تاریکی و درجه حرارت 22 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. پس از القاء دیابت به وسیله تزریق استرپتوزوتوسین و نیکوتین آمید، حیوانات به پنج گروه ( هر گروه شامل 10 سر) تقسیم شدند. 1- گروه کنترل سالم با وزن طبیعی. 2-گروه کنترل دیابتی شده به وسیله استرپتوزوتوسین و نیکوتین آمید همراه غذای نرمال. 3- گروه دیابتی شده به وسیله استرپتوزوتوسین و نیکوتین آمید همراه با ورزش استقامتی قدرتی شنا. 4-گروه دیابتی شده به وسیله استرپتوزوتوسین و نیکوتین آمید همراه با رژیم غذایی خرفه. 5-گروه دیابتی شده به وسیله استرپتوزوتوسین و نیکوتین آمید همراه با ورزش استقامتی قدرتی شنا و رژیم غذایی همراه با خرفه. موش ها به مدت 12 هفته و پنج جلسه در هفته، همراه با وزنه (2درصد وزن بدن)(33/5±2/5درجه سانتی گراد) به اجرای تمرین شنا پرداختند. حافظه احترازی غیرفعال آنها به وسیله شاتل باکس، عملکرد شناختی به وسیله تست جعبه باز، حافظه شناختی به وسیله تست تشخیص شی و اضطراب آنها به وسیله تست پلاس میز بررسی شد. نتایج: میزان STLa که معیارتاخیر ورود به قسمت تاریک در روز اول است (step-through Latency acquisition )، در گروه های دیابتی، دیابتی همراه با مصرف خرفه و دیابتی که ورزش شنا انجام میدادند نسبت به گروه کنترل کاهش یافت که این کاهش از نظر آماری معنادار بود(P<0.05)، همچنین تاخیر ورود به باکس مشکی در گروه دیابتی که خرفه مصرف میکردند و ورزش شنا انجام میدادند نسبت به گروه دیابتی افزایش یافت که این افزایش از نظر آماری معنی داری بود(P<0.05). مقایسه فعالیت حرکتی بین گروههای مختلف، نشان