حامد نوذری

در بسیاری از مناطق آبیاری، سطح ایستابی کم عمق باعث ایجاد مشکلات ماندابی و شوری میشود که برای کنترل این وضعیت، از سامانه زهکشهای زیرزمینی استفاده میگردد. در اکثر مواقع این زهکشها مقدار زیادی از آب و نمک را به محیط تخلیه میکنند که برای جلوگیری از این حالت، لازم است زهآبها را مدیریت کرد. پژوهش حاضر روی یک مدل فیزیکی و برای فاصلههای 4/1 ،1 و 6/0 متر و عمقهای 4/0 ،3/0 و 2/0 متری لولههای زهکشی انجام گرفت. اندازهگیری از دبی خروجی، شوری زهآب، شوری آب زیرزمینی و تراز سطح ایستابی نسبت به زمان انجام شد. سپس با استفاده از روش تحلیل پویایی سیستم که یک روش شبیهسازی بهصورت شیگرا و مبتنی بر روابط بازخورد است، کیفیت و کمیت زهآب خروجی، کیفیت آب زیرزمینی و تراز سطح ایستابی نسبت به زمان شبیهسازی شد. اطلاعات حاصل از شبیهسازی با مقادیر اندازهگیری شده مقایسه شد و ضریب همبستگی برای دبی خروجی، شوری زهآب، تراز سطح ایستابی و شوری آب زیرزمینی حالت آزمایشی (فاصله زهکشها: 4/1 متر و عمق: 4/0 متر) بهترتیب 75/0 ،92/0 ،98/0 و 97/0 به دست آمد. همچنین مقادیر شاخص آماری RMSE برای پارامترهای فوق بهترتیب برابر با 1875/0 میلیمتر بر دقیقه، 1684/0 دسیزیمنس بر متر، 0081/0 متر و 0825/0 دسیزیمنس بر متر به دست آمد که این امر نشان میدهد نتایج شبیهسازی از دقت بالایی برخوردارند. بررسی تجمعی کمیت و کیفیت زهآب خروجی از زهکشها نشان داد که با افزایش عمق و فاصله زهکشها، حجم و مقدار نمک خروجی افزایش مییابد.