حامد نوذری

یکی از مسائل مهم در مدل سازی سری های زمانی هیدرولوژیکی بررسی وجود روند و رسیدن به یک سری زمانی ایستا می باشد، چرا که وجود روند باعث کاهش دقت مدل های پیش بینی سری های زمانی می شود. هدف از این مطالعه مقایسه روش های مختلف حذف روند و انتخاب بهترین روش روندزدایی از سری زمانی آبدهی چند ایستگاه هیدرومتری منتهی به دریاچه ارومیه به منظور افزایش دقت پیش بینی می باشد. در این مطالعه با استفاده از آزمون من-کندال وجود روند ماهانه در دبی 15 ایستگاه طی 46 سال آماری بررسی شد و نتایج آزمون حاکی از وجود روند کاهشی معنی دار با سطح اعتماد 99 درصد در دبی ماهانه اکثر ایستگاه ها بود. بعد از تشخیص روند به کمک روش های مبتنی بر شیب خط، Cindex، تجمعی، استانداردسازی و تفاضل گیری از 10 ایستگاه منتخب روندزدایی صورت گرفت. در این پژوهش به کمک دو روش سعی و خطا و آزمون پتیت، از نقاط شکست به بعد نیز اقدام به حذف روند گردید، که نسبت به حذف روند از ابتدای سری نتایج بهتری داشت. بعد از حذف روند کاهشی سری های زمانی، داده های ایستا، با استفاده از توابع تبدیل نرمال، به داده های نرمال تبدیل شدند. سپس هم سری دارای روند و هم سری های حذف روند شده در محیط نرم افزار مینی تب با کمک مدل های آریما(ARIMA) مورد بررسی و مدل سازی قرار گرفتند و به کمک معیارهای ارزیابی AIC، RMSE و SE بهترین مدل آریمای هر ماه انتخاب و مدل ها صحت سنجی گردید. در نهایت بررسی نتایج مدل سازی حاکی از این بود روش حذف روند شیب خط نسبت به سایر روش ها از خطای کمتر و همبستگی بیشتری برای پیش بینی دقیق تر دبی و مدیریت بهتر ایستگاه های حوضه مذکور دارا می باشد.