حسن محسنی

منطقه مورد مطالعه بخشی از جاده کرمانشاه - ایلام به طول 168 کیلومتر است. با توجه به حجم بالای ترانزیت و سفر، این مسیر از جمله راه های مهم کشور محسوب می شود. متأسفانه در امتداد این جاده حجم زیادی از لغزش ها رخ می-دهند، که بررسی علل وقوع و پایدارسازی آن ها در این مسیر ضرورت پیدا کرده است. برای این منظور مطالعات صحرایی و آزمایشگاهی بر روی 8 شیب سنگی صورت گرفته و پس از تحلیل پایداری شیب ها، روش‎هایی برای پایدارسازی آن ها ارائه شده است. برای این منظور مطالعات صحرایی از قبیل درزه برداری، تعیین شیب و ارتفاع شیب ها و سختی واجهشی چکش اشمیت انجام شد. سپس مطالعات آزمایشگاهی شامل مطالعات سنگ شناسی (بررسی مقاطع نازک، آزمایش های کلسیمتری و XRD)، تعیین ویژگی های فیزیکی (تخلخل، دانسیته، درصد جذب آب و دوام پذیری) و مکانیکی (مقاومت فشاری تک محوری، شاخص بار نقطه ای، آزمون برزیلی و ...) بر اساس استانداردهای ISRM & ASTM انجام گرفت. در این پژوهش، پایداری شیب ها به روش های مختلف از جمله تحلیل سینماتیکی و تحلیل های تجربی و تعادل حدی بررسی شدند و شبیه سازی ریزش ها با نرم افزارRocFall انجام شد. تحلیل های سینماتیکی با نرم افزار Dips، نمایانگر آن است که در این مسیر امکان وقوع انواع گسیختگی شیب با کنترل ساختاری، شامل گسیختگی های گوه ای، صفحه ای و واژگونی وجود دارد. برای تحلیل پایداری شیب ها به روش تجربی از روش های مختلفی از جمله امتیاز توده شیروانی (SMR)، امتیاز پایداری شیروانی (SSR) و فاکتورهای ارزیابی خطر زمین لغزش (LHEF) استفاده شده است. همچنین برای تحلیل پایداری شیب ها به روش تعادل حدی از نرم افزارهایی شامل RocPlane برای گسیختگی صفحه ای، Swedge برای گسیختگی گوه ای و Slide برای گسیختگی دایره ای استفاده شده است. بر این مبنا شیب های این مسیر از نظر میزان پایداری در سه دسته یعنی: (1) شیب های پایدار، (2) شیب هایی که در حالت استاتیک پایدار و در حالت دینامیک ناپایدارند، (3) شیب های ناپایدار، قرار دارند. عوامل مؤثر بر ناپایداری شیب های سنگی منطقه به ترتیب اولویت شامل تکتونیک و وضعیت ناپیوستگی ها، لیتولوژی، چینه شناسی، شیب توپوگرافی، آب های سطحی و زیرزمینی و فعالیت های انسانی می باشد. علاوه بر آن نیروهای دینامیکی ناشی از رخداد زمین لرزه در ناپایداری ها نقشی محرک دارند. در پایان راهکارهایی برای پای