الگوی پراکنش جمعیت آفات در محیط یکی از عواملی است که نه تنها روی برنامه ی نمونه برداری و روش تجزیه و تحلیل داده ها موثر است، بلکه می تواند برای اندازه گیری تراکم آفت و دشمنان طبیعی آن ها نیز مورد استفاده قرار گیرد. بر همین اساس در طی دو فصل زراعی 1391 و 1392، پراکنش فضایی جمعیت شته ی نخود،Acyrthosiphon pisum Harris (Hem., Aphididae)، و دو شکارگر مهم آن در مزارع یونجه ی استان همدان، Hippodamia variegata Goeze (Col.: Coccinellidae) و Coccinella septempunctata (Linnaeus, 1758)(Col.: Coccinellidae) با استفاده از شاخص های پراکنش بررسی شد. برای تجزیه و تحلیل نتایج سه روش قانون نمایی تیلور، آیوائو و نسبت واریانس به میانگین مورد استفاده قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد پراکنش شته و مراحل مختلف کفشدوزک ها از نوع تجمعی است. براساس مقادیرR2، مدل آیوائو مناسب تر از مدل تیلور برای توصیف رابطه ی بین میانگین و واریانس بود. در بین مراحل و گونه های مورد بررسی، شته های بالغ و کفشدوزک H. variegata بزرگ ترین و کفشدوزک هفت نقطه ای کوچک ترین ضریب تیلور را نشان دادند. اطلاعات این تحقیق می تواند در طراحی برنامه های مناسب نمونه برداری برای تخمین جمعیت شته یا کفشدوزک ها و نیز برآورد پارامترهای جمعیت مفید باشد.
