حسین مددی

چکیده: کنه تارتن دولکه ای یکی مهم ترین آفات زراعی و باغی به حساب می آید و به دلیل همه چیز خواری گسترده به بیش از 1100 گونه گیاهی حمله می کند. در حال حاضر استفاده از کنه کش های شیمیایی مهم ترین راه کنترل این آفت می باشد، اما خطرات زیان بار مصرف بی رویه این ترکیبات باعث شده که متخصصین به دنبال یافتن راه های امن برای کاهش جمعیت و خسارت ناشی از فعالیت این آفت باشند. روش های زراعی به عنوان اولین سد دفاعی، در قالب برنامه های مدیریت تلفیقی می توانند در کاهش جمعیت آفات مؤثر باشند و یکی از مهم ترین آن ها اجرای الگوی کشت مخلوط است. کشت مخلوط -رویاندن بیش از یک گیاه زراعی در یک فصل در یک قطعه زمین معین- هم از طریق کاهش جمعیت آفات و هم استفاده بیشتر از منابع (آب، خاک، موادغذایی و نور) باعث افزایش عملکرد در واحد سطح می شود. به منطور ارزیابی تراکم مراحل مختلف زیستی کنه تارتن دولکه ای در لوبیا، آزمایشی به صورت کرت های یکبار خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و فاکتور اصلی در 3 سطح کاربرد کنه کش، شامل شاهد (عدم سمپاشی)، کنه کش اُبرون (اسپیرومسیفن) با دوز مصرف نیم در هزار (یک مرتبه) و کنه کش دایابون با دوز مصرف پنج در هزار (یک مرتبه)، و فاکتور فرعی در پنج سطح، شامل کشت خالص لوبیا، (100+50) لوبیا قرمز+ گشنیز، (100+50) لوبیا قرمز+ زنیان، (100+50) لوبیا قرمز+ ریحان و (100+50) لوبیا قرمز+شوید، در دو سال زراعی (1399 و 1400) در شهرستان الشتر استان لرستان اجرا شد. در پژوهش حاضر برگ لوبیا به عنوان واحد نمونه برداری در نطر گرفته شد و در شش نوبت نمونه برداری تعداد تخم، مراحل پیش از بلوغ و کنه تارتن دولکه ای بالغ با انتخاب 24 برگ از هر کرت شمارش شد. همچنین عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا نیز به عنوان صفات زراعی مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که فاکتور اصلی، فاکتور فرعی و برهمکنش فاکتور اصلی×فرعی بر متغیرهای وابسته کنه (تخم، مراحل نابالغ و بالغ) معنی دار (P≤0.01) است. همچنین، مقایسه میانگین ها بر اساس تجزیه مرکب داده ها طی دو سال پژوهش نشان داد که بین تیمارهای آزمایش بر مراحل مختلف زیستی کنه تارتن دولکه ای از لحاظ آماری تفاوت معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین عامل مستقل سمپاشی، بر اساس تجزیه مرکب داده ها در سال های زراعی 1399 و 1400 مش