حسین حاجی آقاعلی زاده

افزایش رشد جمعیت سبب افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی و باغی شده و باتوجه‌به محدودیت‌های زمین‌های زراعی باید به دنبال راهبرد افزایش تولید در واحد سطح بود. این راهبرد مستلزم به‌کارگیری انواع نهاده‌های شیمیایی در پرورش محصولات مختلف بوده که استفاده از این نهاده‌ها به دنبال خود آثار زیان‌بار فراوانی به همراه خواهند داشت. پژوهش حاضر به بررسی اثرات زیست‌محیطی (با استفاده از نرم‌افزار SimaPro) و چرخه CO2 در طول دوره رشد یک‌ساله میوه هلو در شمال ایران (استان مازندران) می‌پردازد. در این مطالعه با استفاده از روش ارزیابی چرخه حیات و به‌کارگیری روش IMPACT 2002+ نقاط داغ در 11 شاخص زیست‌محیطی در تولید میوه هلو تعیین گردید. داده‌های ورودی با استفاده پرسش‌نامه و داده‌های خروجی با استفاده از پایگاه‌داده Ecovent موجود در نرم‌افزار 9.00.48 SimaPro و روش‌ها و استانداردهای مورداستفاده توسط پژوهشگران در مطالعات قبلی تعیین گردید. بررسی شاخص‌های زیست‌محیطی برای تولید یک تن میوه هلو نشان داد که بالاترین و پایین‌ترین مقدار میزان گرمایش جهانی مصرف کود نیتروژن و ماشین‌آلات با مقادیر 9.3 و 7.1 بر حسب CO2 eq، بیشترین سهم برای مواد سرطان‌زا مربوط به ماشین‌آلات و آفت‌کش با مقادیر 2/0 و 104/0 بر حسب C2H4 cl eq، بیشترین سهم تخریب لایه ازون مربوط به سوخت دیزل و آفت‌کش‌ها می‌باشد. که با مقادیر 00000466/0 و 000000608/0 برحسب CFC-11eq ، بیشتر سهم برای مواد معدنی تنفسی مربوط کود نیتروژن و ماشین‌آلات با مقادیر 0112/0 و 0108/0 بر حسب PM2.5 eq، بیشترین سهم برای سمیت آبی مربوط به کود نیتروژن و پمپ با مقادیر 226000 و 188000 TEG، بیشترین سهم برای تشعشعات یونیزان مربوط به سوخت دیزل و علف‌کش با مقادیر 169 و 58 معادل C-14 eq، بیشترین سهم برای اسیدی زمین مربوط به کود نیتروژن و سوخت دیزل با مقادیر 139/0 و 00195/0 برحسب SO2 eq، بیشترین سهم اسیدی شدن مربوط کود نیتروژن و سوخت دیزل با مقادیر 139/0 و 0352/0 معادل SO2، بیشترین سهم برای اوتریفیکاسیون مربوط سوخت دیزل ماشین‌آلات با مقادیر 00195/0 و 00168/0 برحسب po4 p-lim ، بیشترین سهم برای تخریب منابع غیرآلی مربوط سوخت دیزل و کود نیتروژن با مقادیر 387 و 285 برحسبMJ primary، مهم‌ترین عوامل در میزان شاخص‌های زیست‌محیطی برای تولید یک تن میوه هلو در طی یک سال، کود نیتروژن، استفاده ماشین‌آلات کشاورزی و همچنین سوخت دیزل مورد استفاده در باغ بوده است. با توجه به نتایج به دست آمده و همچنین تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، کود نیتروژن عامل اصلی در شاخص‌های زیست‌محیطی بوده است.