حسین بیات

تحقیق حاضر با هدف تأثیر سوپر جاذب بر منحنی‌های مقاومت کششی، مقاومت فروروی، توزیع اندازه‌خاکدانه‌ها، و هدایت هیدرولیکی غیراشباع خاک، در قالب آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل بافت خاک در سه سطح (لوم‌شنی، لومی و رسی) و فاکتور دوم درصد وزنی سوپرجاذب در سه سطح (صفر، 25/0و 5/0درصد) بود. پس از آماده‌سازی نمونه‌های تیمار شده، خاک‌ها به‌صورت همگن و با چگالی مربوط به مزرعه در داخل ظروف پلاستیکی به ابعاد 17×23×23 سانتی‌ متر ریخته شدند. تیمارها در دوره انکوباسیون 75 روزه 5 بار اشباع و خشک شدند. سپس نمونه‌های دست‌خورده و دست نخورده برداشت و آنالیزهای شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی روی ان‌ها انجام شد. نتایج پژوهش در بخش شیمیایی نشان داد، سوپرجاذب باعث افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک به میزان 06/2 % درسطح 25/0% و15/2 درصد در سطح 5/0% نسبت به سطح شاهد شده است. سوپرجاذب باعث کاهش هدایت الکتریکی خاک شد. همچنین افزایش سطوح کاربرد سوپرجاذب به بافت لوم موجب کاهش مقدار ماده آلی در این بافت و افزایش 33/0 درصدآن در بافت رس شد. در بخش فیزیکی نتایج نشان داد، سوپرجاذب موجب کاهش 91/0 درصدی میزان میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها در سطوح 25/0% و 5/0% در خاک رسی، و افزایش 44/0 درصدی آن در خاک لوم شنی نسبت به سطح شاهد شده است و در خاک لوم سطح 5/0% سوپرجاذب نسبت به شاهد 47/0% افزایش داشت. با افزایش میزان سطوح کاربرد سوپرجاذب مقدار جرم مخصوص ظاهری خاک 07/0% کاهش یافت که می‌توان علت آن را افزایش میزان رطوبت و به دنبال آن افزایش تخلخل و در نتیجه کاهش جرم مخصوص ظاهری دانست. اثر سوپرجاذب بر متغیرهای منحنی مشخصه رطوبتی خاک و متغیرهای هدایت هیدرولیکی خاک معنی‌دار نشد. کاربرد سوپرجاذب موجب کاهش 94/28% مقاومت کششی هوا خشک در خاک لوم شنی و افزایش 5/5% مقاومت کششی در رطوبت ظرفیت زراعی در این بافت شد. افزایش مقادیر SD و IRMSD مقاومت کششی با سطوح کاربرد سوپرجاذب در بافت رس1/3% و لوم26/4% (غیر معنی‌دار)، مشاهده شد. مقاومت کششی در رطوبت نقطه پژمردگی دائم در خاک رسی 11/3% و لومی 01/3% افزایش و در خاک لوم‌شنی 59/5% کاهش یافت. سوپرجاذب موجب کاهش مقاومت فروروی در نقطه پژمردگی دائم، SD و IRMSD مقاومت فروروی در بافت لوم شنی شد. سوپرجاذب موجب افزایش 75/4% در حد روانی و 06/4% حد خمیرایی خاک لوم شنی در سه سطح به ترتیب 5/0%< 25/0 %< %0 بود. و حد روانی 35/0% و حد خمیری 68/2% خاک لوم سطح 5/0% سوپرجاذب نسبت به شاهد معنی‌دار بود اما اثر کاربرد سوپرجاذب درخاک رسی و لومی در حد روانی و خمیری معنی‌دار نشد. علت عدم تاثیر معنی‌دار سوپرجاذب بر خاک لوم را می‌توان به اهمیت محدود پلیمرهای سوپرجاذب در تأثیرگذاری بر حد روانی خاک لوم در اثر محتوای بالای ماده آلی ذاتی لوم نسبت داد.