حسین بیات

منحنی نگه داری آب خاک (SWRC) رابطه بین میزان رطوبت خاک و مکش ماتریک خاک را نشان می دهد. این مشخصه به عنوان عاملی مهم در مطالعه پدیده های مختلف محیطی از قبیل جذب آب و مواد غذایی توسط ریشه گیاهان، تنش آبی در گیاه، خطر آلودگی آب های زیرزمینی، فرسایش خاک و شرایط آبیاری و زهکشی اراضی نقش بسزایی ایفا می کند. با وجود اهمیت زیاد SWRC در خاک ها، به مدل سازی و قابلیت برازش مدل های آن برای پیش بینی کل SWRC در خاک توجه کمتری صورت گرفته است. هدف از این پژوهش، تاثیر دامنه رطوبتی بر دقت برازش مدل های منحنی نگه داری آب خاک در کلاس های بافتی متفاوت و همچنین تاثیر تعداد نقاط مشاهده ای بر دقت برازش مدل های منحنی نگه داری آب خاک و بررسی اثر حذف سیستماتیک بر دقت برازش مدل های SWRC می باشد. در این پژوهش 55 مدل مختلف SWRC بر داده های منحنی نگه داری آب خاک (486 نمونه خاک) برازش داده شدند. در این پژوهش دقت برازش مدل ها به داده ها توسط ضریب تعیین (R2)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و معیار اطلاعات آکایک اصلاح شده (AICc) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در بحث مدل های SWRC، نتایج نشان داد که مدل های بروتسائرت، فردلاند و زینگ، گرنوالت و گرنت (3،2،1 و4)، ون گنوختن، ون گنوختن-معلم، دورنر، دکستر، درسین، لیباردی، سیمونس، ون گنوختن-بوردین، بولتزمن و کازوگی(K2) در همه ی نمونه های خاک (تک نمایی و دونمایی)، ناحیه های رطوبتی، گروه های بافتی و حذف سیستماتیک (تعداد نقاط مشاهده ای) دارای دقت بالایی بودند. به همین علت می توان از این مدل ها با دقت قابل برای پیش بینی منحنی نگه داری آب خاک که از مشخصه های مهم فیزیکی و هیدرولیکی خاک است، استفاده نمود. همچنین مدل های کوانگ و جیائو، روسی و نیمو (RN1, 2)، روسی و نیمو(RN1)، بیرد (1 و 2)، ژئو و دانگ، فرکتال مرکب، ریو و اسپوزیتو و ژانگ و ون گنوختن دقت برازش ضعیفی داشتند. با کاهش تعداد نقاط مشاهده ای، در کل دقت مدل ها کاهش می یابد. حداقل تعداد نقاط لازم در شرایط حذف و بدون حذف داده ها 19 داده می باشد. البته تعمیم پذیری این نتایج مستلزم بررسی تعداد نمونه های بیشتر است که نیاز به تحقیقات وسیع تری در آینده دارد .