حسین بیات

منحنی مشخصه آب خاک نشان دهنده تغییرات رطوبت در برابر مکش آب خاک است و اهمیت زیادی در فیزیک خاک دارد. به دلیل تغییرپذیری بالا و پیچیدگی خاک، به دست آوردن این منحنی به گونه مستقیم دشوار، زمان بر و هزینه بر است. بنابراین می توان به روش های غیر مستقیم مانند توابع انتقالی این منحنی را بدست آورد. در این مطالعه قابلیت کاربرد 16 سری توابع انتقالی ایجاد شده توسط محققان مختلف بر روی 57 نمونه خاک از استان های مازندران و تبریز مورد بررسی قرار گرفت. درصد رس، شن، سیلت، جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، درصد کربن آلی، عمق نمونه برداری به عنوان پارامتر های زودیافت و مقدار رطوبت در مکش های مختلف و پارامتر های مدل ون گنوختن و بروکس و کوری به عنوان پارامتر دیریافت خاک در نظر گرفته شدند. در نهایت، مقادیر اندازه گیری شده و برآورد شده رطوبت در مکش های مختلف با همدیگر مقایسه و توانایی هر تابع انتقالی توسط شاخص های آماری ارزیابی گردید. تابع (Campbell and Shiosawa, 1992) که تابع انتقالی پارامتریک با متغییرهای ورودی درصد رس، شن و جرم مخصوص ظاهری با انتگرال مجذور میانگین مربعات خطا(IRMSE) و معیار اطلاعات آکایک (AIC) به ترتیب (cm3 cm-3) 0676/0 و(cm 3 cm-3)3600- و تابع انتقالی پارامتریک (Mayr and Jarvice, 1999) با متغییر های ورودی درصد شن، رس، سیلت، کربن آلی و جرم مخصوص ظاهری با IRMSE ((cm3 cm-3 2452/0 و AIC 3)-(cm3 cm1900- به دست آمده است. هدف اصلی از این پژوهش مقایسه و ارزیابی تعدادی از توابع انتقالی برای 57 نمونه خاک با بافت های مختلف در استان های مازندران و تبریز تا بتوان تابع مناسب را برای بافت های مورد بررسی تعیین نمود.