حمید بلالی

چکیده: در این مطالعه به منظور بررسی و ارزیابی وضعیت حکمرانی منابع آب زیرزمینی دشت همدان ـ بهار از چارچوب حکمرانی منابع آب OECD, 2015 استفاده گردید که شامل 3 بخش اصلی بهرهوری، اثربخشی، اعتماد و تعامل و 12 رده فرعی شامل: اطلاعات و داده، بودجه و تامین مالی، قانون گذاری، اقدامات نوآورانه، مسئولیت پذیری، مشارکت پذیری، داد وستد، نظارت و ارزشیابی، شفافیت و پاسخگویی، استفاده بهینه، سیاست گذاری، ظرفیت سازی می باشد، استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 86 نفر از کارشناسان و مسئولان سازمانهای مرتبط با مسائل آب در بخش کشاورزی و 254 نفر از کشاورزان منطقه دشت همدان- بهار می باشد. این پژوهش دارای سه بخش است که روش جمعآوری داده ها با استفاده از روش میدانی و ابزار پرسشنامه انجام پذیرفت و به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزارهای SPSS و 3.Smart PLS ، Delphy Fuzzy، Topsis استفاده شد. نتایج نشان داد ابعاد سهگانه حکمرانی ( بهرهوری، اثربخشی، اعتماد و تعامل) منابع آب زیرزمینی در وضعیت بسیار ضعیف و نامناسبی قرار دارد.لازم به ذکر است که طیف مورد سنجش 11 تایی (0 تا 10) بوده که حد متوسط(معیار) آن عدد 5 می باشد. از این میان شاخص های اطلاعات و داده با میانگین(2.95) و تامین بودجه با میانگین (2.96) و در بعد بهره وری؛ شاخص سیاست گذاری با میانگین (2.61) در بُعد اثربخشی؛ و شاخص مشارکت پذیری با میانگین (3.01) و نظارت و اررزشیابی با میانگین (3.01) در بُعد اعتماد و تعامل در وضعیت نامناسبی نسبت به سایر شاخص ها قرار دارند. همچنین ضرایب مسیر و آزمون t نشان می دهد معیار بهره وری با ضریب مسیر (404/.) بیشترین تاثیر را بر منابع آب زیرزمینی داشته است و به ترتیب معیار اثربخشی با ضریب مسیر (389/.)و آزمون t (12.730)، و معیار اعتماد و تعامل با ضریب مسیر (295/.) و آزمون t (11.098) رتبه دوم و سوم اثرگذاری بر حکمرانی منابع آب زیرزمینی دشت همدان – بهار را دارا می باشند . در بخش بعد با استفاده از چارچوب تحلیل ذینفعان شرایطی برای شناسایی و مشخص کردن گروداران منابع آب زیرزمینی، فراهم گردیده است. نتایج شناسایی ذینفعان نشان داد که در مجموع 20 نهاد و ارگان در زمینه منابع آب زیرزمینی دشت همدان – بهار تاثیرگذار می باشند. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل ماتریس قدرت – منافع نشان داد که از نظر پاسخگویان بیشترین قدرت در زمینه مناب