حمید بلالی

افزایش قیمت حاملهای انرژی با توجه به سهم آنها در هزینههای تولید، به گونه مستقیم شاخص بهای تولیدی بخشهای گوناگون اقتصاد را متأثر ساخته و سطح رفاه جامعه را کاهش میدهد. به گونهای که روند افزایشی قیمتهای جهانی حاملهای انرژی و مواد غذایی در سالهای اخیر، باعث علاقهمندی اقتصاددانان به بررسی ارتباط بین این دو متغیر شده است. در این مطالعه با بهرهگیری از الگوی خود توضیح برداری با وقفه گسترده و بر اساس الگوی تصحیح خطابه بررسی اثر تغییرات شاخص قیمت حاملهای انرژی بر شاخص قیمت مواد غذایی ایران در طول سالهای 1331-1331پرداخته شده است. نتایج بدست آمده از برآورد معادلات وجود رابطه بلندمدت بین شاخصهای قیمت مواد غذایی و قیمت حاملهای انرژی را تائید کرد و ضرایب کوتاهمدت و بلندمدت به ترتیب برابر با 0/232و 1/33محاسبه گردید. ضریب جمله تصحیح خطا، )ECM(-1 در الگوی برآورد شده عدد -0/13تخمین زده شد، که نشان میدهد در هر دوره (سال) 0/13از عدم تعادل کوتاهمدت شاخص قیمت مواد غذایی به جهت رسیدن به تعادل بلندمدت تعدیل میشود. همچنین، نتایج نشان دادند که در بلندمدت با افزایش قیمت حاملهای انرژی و به خاطر همسو شدن تولیدکننده با افزایش قیمت حاملهای انرژی و اثر سایر زیر بخشهایی که از این افزایش قیمت متأثر شدهاند و بر مقدار تولید مؤثر هستند، قیمت مواد غذایی افزایش چشمگیری می یابد. افزایش قیمت مواد غذایی باعث کاهش مقدار دسترسی افراد جامعه به این مواد و کالاها، که یکی از شاخصههای مهم برای نشان دادن رفاه جامعه است، میشود. لذا، بکارگیری فناوریهایی با کارایی بالای مصرف حاملهای انرژی در تولید محصولات کشاورزی و اصلاح سیستمهای حملونقل بمنظور کاهش مصرف انرژی میتواند آثار افزایش قیمت حاملهای انرژی بر رفاه جامعه را کاهش دهد