کشور ایران در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد، متوسط بارندگی در ایران یک سوم متوسط بارش در دنیاست. آب یکی از ارزشمند ترین منابع طبیعی است که جایگاه خاصی در توسعه بخش کشاورزی کشور دارد. بازار آب به عنوان یک مکانیسم اقتصادی می تواند کارایی استفاده آب را از طریق انتقال آب به استفاده کنندگانی که بالاترین بازده نهایی را دارند، بهبود بخشد. این مطالعه با هدف ارزیابی ساختار نهادی و عوامل موثر بر ایجاد بازار آب در دشت همدان- بهار انجام شده است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها پیمایشی است که به روش میدانی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کارشناسان و کشاورزان دشت همدان-بهار می باشد و اطلاعات و داده های مورد نیاز با طراحی دو پرسشنامه مجزا از کارشناسان استان و کشاورزان دشت همدان- بهار در سال 1397 جمع آوری گردید. دقت شاخص ها و گویه ها در پرسشنامه یا روایی صوری توسط متخصصان فن مورد تایید قرار گرفت و همچنین برای بررسی پایایی ابزار تحقیق، پرسشنامه ها در اختیار 20 نفر از کارشناسان و کشاورزان قرار گرفت، نتایج آن بررسی و آلفای کرونباخ آن ها محاسبه گردید و رقم آن برای هر دو پرسشنامه 91/0 به دست آمد که بیانگر قابلیت بالای ابزار تحقیق جهت گردآوری اطلاعات است. پس از گردآوری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و Smartpls داده ها توصیف و تحلیل شدند. در بخش توصیفی از جدول فراوانی، آماره های مرکزی شامل میانه، نما، میانگین و آماره های پراکندگی شامل انحراف معیار و ضریب تغییرات و در بخش استنباطی نیز از مقایسه میانگین ها و تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که قواعد مرزی و اقتدار ضروری ترین قواعد حاکم بر ایجاد بازار آب در دشت همدان- بهار می باشند و به طور کلی بستر نهادی ایجاد بازار آب در دشت همدان- بهار مهیا نمی باشد. همچنین از میان عوامل موثر بر ایجاد بازار آب در دشت همدان- بهار، عامل فنی - کشاورزی با بیشترین میانگین مهمترین عامل موثر بر ایجاد بازار آب در منطقه می باشد.
