حسن علی عربی

مقدمه و هدف: سلنیوم یکی از مواد معدنی کم مصرف و ضروری در تغذیه انسان و حیوانات و جزئی از آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز (GPX) است که با از بین برئن رادیکالهای آزاد به سیستم ایمنی بدن کمک می کند. این عنصر همچنین برای سنتز هورمون های تیروئیدی و تبدیل T4 به T3 نقش مهمی دارد. به طور معمول فعالیت آنزیم کراتین فسفوکیناز (CPK) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) به منظور بررسی آسیب های بافتی اندازه گیری می شوند. با توجه به کمبود این عنصر در خاک و گیاهان اکثر مناطق ایران به خصوص استان همدان آزمایش حاضر به منظور بررسی اثر مکمل های آلی، معدنی و نانوسلنیوم بر هورمون های تیروئیدی و آنزیم های گلوتاتیون پراکسیداز، CPK و AST در گاو انجام شد. روش کار: در این آزمایش تعداد 12 راس گاو هلشتاین در غالب طرح مربع لاتین مستقل ناقص با 4 تیمار و 3 تکرار در سه دوره 28 روزه استفاده شدند. تیمار ها شامل: 1) تیمار شاهد که فقط جیره پایه بدون مکمل سلنیوم را دریافت می کردند. 2، 3، و 4) تیمارهایی که به ترتیب جیره شاهد و 0/3 میلی گرم در هر کیلوگرم خوراک سلنیوم به شکل معدنی (سلنیت سدیم)، آلی (مخمر غنی از سلنیوم) و نانوسلنیوم دریافت می کردند. در روز صفر و روزهای پایانی هر دوره آزمایش قبل از نوبت غذایی صبح از طریق ورید ژوگولار از تمام گاوها خونگیری شد و سرم و پلاسمای خون جدا گردید. جهت اندازه گیری غلظه هورمون های T4 و T3 از کیت های تجاری شرکت پیشتاز طب، فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز از کیت RANSEL محصول شرکت سیگما و فعالیت AST و CPK از کیت های پارس آزمون استفاده شد. نتایج: نتایج حاصل نشان داد که مکمل آلی سلنیوم باعث کاهش فعالیت آنزیم CPK نسبت به گروه شاهد شد. همچنین میزان فعالیت AST در حیوانات دریافت کننده مکمل های آلی و نانوسلنیوم کاهش معنی داری را نسبت به دو گروه دیگر نشان داد. فعالیت آنزیم GPX در کلیه گروه های دریافت کننده منابع مختلف سلنیوم افزایش معنی داری را نسبت به گروه شاهد نشان داد. نتیجه گیری نهایی: استفاده از مکمل های سلنیوم باعث افزایش معنی دار غلظت T3 و کاهش غلظت T4 نسبت به گروه شاهد گردید. به طور کلی نتایج نشان داد که استفاده از منابع مختلف سلنیوم موجب بهبود سیستم ایمنی و فعالیت غده تیروئید در گاو های هلشتاین می شود.