غلامرضا طلیسچی

سردرگمی و گم شدن معمولاً تجربه ای بسیار ناامیدکننده برای کاربران فضاست. این مسئله و چگونگی مسیریابی افراد زمانی اهمیت می یابد که آن ها در محیط های ناآشنا، پیچیده و پراسترس واقع شوند. بیشتر محققان بر این عقیده اند که خسارت ناشی از مسیریابی های ضعیف عواقب سنگینی را برمی گیرد مانند: اتلاف وقت کارکنان، کاهش تمرکز آن ها، هزینه های اضافی برای کارکنان امنیتی، خطر سرگردانی کاربران در مکان هایی با دسترسی محدود، آسیب و مرگ در مواقع اضطراری. بیمارستان نیز یکی از مکان هایی است که اهمیت یافتن مناسب ترین مسیر برای رسیدن به مقصد توسط هر مراجعه کننده ای به طور واضح کاملاً درک می شود. پژوهش حاضر در پی یافتن تأثیر عوامل نقشه های شناختی و ساختار فضایی در رفتار و ادراک مسیریابی کاربران بیمارستان هاست تا بتواند با تدوین اصول و رهنمودهایی برای طراحی هرچه بهتر و موفق تر سیستم های مسیریابی بیمارستان ها قدمی مفید بردارد. پژوهشگران معتقدند برای ارتقاء کیفیت مسیریابی و موفقیت کاربران از سیستم مسیریابی یک بنا، باید به عوامل متعددی پرداخت. عواملی نظیر ساختار فضایی، نقشه های شناختی افراد و توانایی ها و استراتژی های فردی که در پژوهش حاضر فقط به بررسی و عامل ابتدایی و اشتراک آن ها پرداخته شده است. بدین منظور با انتخاب یک نمونه محیط درمانی در شهر زنجان، به بررسی تاثیر این عوامل و میزان انطباق آن ها برهم بر مسیریابی و رفتار و ادراک مسیریابی کاربران بیمارستان ها می پردازد. بدین صورت که ابتدا برای بررسی ساختار فضایی بیمارستان آیت ا... موسوی زنجان نقشه های بدست آمده از این بنا را در نرم افزار UCL Depth Map فراخوانی کرده و هر مسیر را با شاخص هم پیوندی آن مسیر مورد بررسی و تحلیل قرار داد. سپس با تدوین پرسشنامه و نقشه های خام از مسیرهای بیمارستان و توزیع آن بین کاربران، به بررسی رفتار و ادراک مسیریابی کاربران، ادارک آنان از سیستم گرافیکی و ساختار فضایی و همچنین بازنمایی تصاویر ذهنی آنان از فضا پرداخت. پس از جمع آوری کروکی ها و تجمیع آن ها روی هم، اقدام به ارزش گذاری هر مسیر نسبت به فراوانی هریک از آن ها شد. سپس با بهره گیری از نرم افزار IBM Spss 22 و روش های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تمام داده های پژوهش مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که بین ساختار فضایی بنا و نق