در شعر فارسی اعتقاد به موعود و منجی از موضوعات کهن و دیرینه ای است که در شعر آیینی مورد بررسی قرار می گیرد. شعر آیینی هر مقوله ی شعری است که صبغه ی دینی داشته و متأثر از آموزه های اسلامی باشد. شعر ولایی یکی از شاخه های شعر آیینی است و از لحاظ موضوعی، اختصاص به خاندان عترت و طهارت دارد. سخنان و سیره ی اخلاقی اهل بیت در شعر ولایی بازتاب پیدا می کند. شعر نبوی، شعر علوی، شعر فاطمی، شعر عاشورایی، شعر رضوی و شعر مهدوی زیر مجموعه های شعر ولایی هستند. شعر مهدوی فاقد صبغه ی سوگواری است و از نظر موضوعی می توان انواعی برای آن در نظر گرفت؛ شعر انتظار، شعر فرج، شعر غیبت، شعر دیدار و..... از آن جمله اند. توجه به سیر تاریخی شعر انتظار ما را متوجه این نکته می کند که در سده های آغازین هجری از نام مهدی بیشتر به عنوان یک نماد تاریخی استفاده می شد؛ نمادی که یادآور صلح و آرامش، قسط و عدل، پیروزی، جهان شمولی اسلام و نابودی کفر جهانی است. برخی شاعران در سروده های خود بعد از مدح ممدوح، او را با منجی مقایسه کرده و گاه پا را از این فراتر گذاشته او را هم پایه ی مهدی توصیف کرده اند. تا پیش از قرن دهم و دوره ی صفویه به طور کلی گرایش به سرودن شعر مذهبی کم است. حکومت صفوی، خود را برپادارنده ی آیین اهل بیت(علیهم السلام) می دانست؛ از این رو سعی بر تقویت، رونق و رواج آن داشت. زمینه های مساعد اجتماعی و سیاسی این دوره، نقش به سزایی در تقویت شعر آیینی داشت و به تدریج از روزگار مشروطه به بعد، پایگاه قدرتمندی نزد شاعران و علاقه مندان پیدا کرد. پس از انقلاب و احیای آرمان های اسلامی با گسترش باورهای مذهبی در شعر مواجه می شویم که مهم ترین آن ها مسئله ی عاشورا و مفهوم انتظار است. در این دوره با توجّه به استقبال بسیار شاعران، انتظار تبدیل به حوزه ای برجسته در شعر آیینی شد و از لحاظ کیفی، ویژگی های خاص خود را پیدا کرد. در اشعار معاصر، شاعر، موعود را در ارتباط مستقیم با خود می بیند و از همین منظر، شعر شاعران پس از انقلاب، بستری صمیمی و عاطفی برای گفتگوی منتظر و موعود است. در پژوهش حاضر برای بررسی شعر انتظار، چهل و شش شاعر از دوره های مختلف شعر فارسی انتخاب شده است. برجستهترین شاعران این پژوهش سنایی، خاقانی، عطار، نظامی، مولوی، حافظ، ابن حسام خوسفی، صائب تبریزی، ادیب پیشاوری، بهار، شهریار، امیری فیروزکوهی، علی م
