قاسم رحیمی

سابقه و هدف: رشد شدید جمعیت جهان در چند دهه اخیر باعث بروز مشکلاتی از نظر تامین آب و منابع کشاورزی شده است. محدودیت منابع آب یکی از مهمترین مشکلات موجود در بخش کشاورزی است. استفاده از پساب فاضلاب تصفیه شده شهری و صنعتی با در نظر گرفتن مسائل جانبی و کاهش بار آلودگی آن از طریق افزودن اصلاح کنندهها به خاک، شاید بتواند نیاز آبی و غذایی گیاه را تأمین نماید. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر اصلاح کننده های مختلف بر ویژگیهای خاک آبیاری شده با پساب صنعتی شهرک صنعتی بوعلی استان همدان بود. مواد و روش ها: برای انجام این مطالعه پساب تصفیه شده در فصل تابستان از شهرک صنعتی بوعلی استان همدان تأمین شد. آزمایش گلخانهای در دانشگاه بوعلی سینا همدان با استفاده از خاک لومی آبیاری شده با پساب در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و با 3 تکرار انجام شد. در این مطالعه از 9 تیمار شامل اسید سیتریک، کمپوست، کود دامی، گچ، تیمارهای ترکیبی )گچ + کود دامی، گچ + کمپوست، اسید سیتریک + کود دامی، اسید سیتریک + کمپوست( و شاهد و در مجموع 27 نمونه استفاده شد. ویژگیهای خاک قبل و بعد از اعمال تیمارهای اندازهگیری قابلیت هدایت الکتریکی، ظرفیت تبادل کاتیونی، ماده آلی، فسفر ،pH شد. این ویژگیها شامل کل و فسفر فراهم، غلظت عناصر کم مصرف روی، مس، آهن و منگنز و غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل و کادمیوم اندازهگیری شد. یافته ها: نتایج نشان داد که پساب مورد مطالعه جزء آبهای نامناسب با سدیم زیاد است که استفاده از اصلاح کننده های مختلف مانند کمپوست، کود دامی و اسید سیتریک در خاک تحت 2 در تیمار / آبیاری با پساب میتواند شوری خاک را به صورت معنیداری کاهش دهد )از 53 2 در تیمار کمپوست(. اثر اصلاح کننده های مورد استفاده بر برخی ویژگی های / شاهد به 16 1401 ، نشریه مدیریت خاک و تولید پایدار، دوره 12 ، شماره 3 30 شیمیایی نشان داد که کاربرد اصلاح کنندههای مختلف در خاک تحت آبیاری با پساب، سبب قابلیت هدایت الکتریکی، ظرفیت تبادل کاتیونی، ماده آلی، کربنات کلسیم ،pH تغییرات معنی دار معادل، کاتیون های کلسیم، منیزیم و سدیم، فسفر کل و فسفر فراهم خاک شد. کم ترین مقدار 13 میلیگرم در کیلوگرم و بیش ترین مقدار آن در تیمار / مس کل در تیمار شاهد با میانگین 84 14 میلیگرم در کیلوگرم به دست آمد. هم چنین / ترکیبی 50 % گچ + 50 % کمپوست با میانگین 93 294 میلی