قاسم رحیمی

به­منظور بررسی اثر فاضلاب و کمپوست بر شاخص­های رشد و تجمع برخی از عناصر کم­مصرف و فلزات سنگین در گیاه ریحان، تحقیقی با سه نوع آب که شامل فاضلاب تصفیه­شده (1W)، ترکیب 50 درصد فاضلاب خام و آب شرب (2W) و آب شرب (3W) و همچنین دو سطح کمپوست که شامل هشتاد تن در هکتار (1C) و بدون کمپوست (2C) در سه زمان برداشت (1T، 2T و 3T) در قالب آزمایش فاکتوریل و براساس طرح آماری کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط لایسیمتری انجام گرفت. لایسیمترها پس از ساخت، با خاک سه لایه پر و گیاه در آنها کاشته شد. نتایج نشان داد که اثر نوع آب بر کلیه صفات رشد و تجمع عناصر در گیاه (به­جزء روی در برگ) معنی­دار بود به­گونه­ای که 1W دارای بیشترین تجمع عناصر بود. اثر کمپوست بر شاخص­های رشد صرفاً بر ارتفاع بوته و بر کلیه عناصر اثر معنی­داری داشت. بالاترین میانگین شاخص­های رشد و عناصر در سطح 1C مشاهده گردید. اثر چین بر وزن خشک و ارتفاع بوته معنی­دار بود و با تداوم چین، بر میزان شاخص­های رشد و تجمع عناصر در برگ و ساقه افزوده شد. اثر متقابل فاضلاب و کمپوست فقط بر تجمع سرب و منگنز موجود در برگ معنی­دار بود. همچنین اثر متقابل فاضلاب و چین فقط بر وزن­های تر و خشک معنی­دار گردید. بالاترین وزن تر (78/377) و وزن خشک (83/42 گرم) به­ترتیب در 2T1W و 3T1W مشاهده گردید. بالاترین میزان سرب (17/0) و منگنز (28/53 میلی­گرم بر وزن خشک) در 1C2W مشاهده شد