عدالت از صفات ارزشمند اخلاقی و حالات نفسانی ذومراتب است . بالاترین مرتبه آن ملکه عدالت است که باعث اجتناب از گناهان کبیره ، عدم اصرار بر گناهان صغیره و عدم ارتکاب خلاف مروت می شود و پایین ترین مرتبه آن عدم ارتکاب گناهان کبیره و عدم اصرار برگناهان صغیره است . در معنای عدالت فقهی میان فقها اختلاف اما قدرمتیقن این است فردی که ارتکاب کبیره و اصرار برصغیره نداشته باشد عادل محسوب می شود . فریقین در برخی امور مهم اجتماعی مانند قضاوت ، شهادت ، افتاء و... عدالت را شرط دانسته از این رو عدالت در اسلام اهمیت بسزایی دارد. این پژوهش علاوه بر بررسی مبانی وامامیه ، به صورت تطبیقی به بررسی مبانی و نظرات علمای اهل سنت (چهارفرقه اصلی ) نیز پرداخته است و با مراجعه به آثار مکتوب و مفالات و کتب دو مذهب به وجوه مشترک و متمایز در میان آنان دست پیدا کرده است . نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که فقهای امامیه در تبیین ماهیت عدالت دونظر عمده دارند : 1. عدالت ملکه بازدارنده از گناهان کبیره و صغیره و خلاف مروت است . 2. عدالت عدم ارتکاب کناه کبیره و عدم اصرار بر صغیره است . همچنین مثبتات عدالت از منظر امامیه معاشرت ، شیاع ، شهادت دو عادل و حسن ظاهر است و مسقطات عدالت نیز ارتکاب کبیره ، اصرار بر صغیره و ارتکاب خلاف مروت می باتشد . این تحقیق نشان می دهد فریقین در مثبتات و مسقطات عدالت دارای وجوه مشترک و متمایزی هستند . از منظر اها سنت در ثبوت عدالت ، حسن ظاهری که کاشف از عدالت باشد کفایت می کند همچنین مسقطات عدالت از دیدگاه آنان ارتکاب کبیره اصرار برصغیره و ارتکاب خلاف مروت می باشد .
