غلام خداکرمیان

سیب زمینی گیاهی دولپه ای، پایا و علفی از تیره Solanaceae است که از نظر سطح زیر کشت پس از برنج، ذرت و گندم چهارمین محصول غذایی اصلی در جهان است. باکتری های وابسته به جنس پکتوباکتریوم از مهمترین بیمارگرهای گیاهی سیب زمینی در جهان هستند که همگی در خانواده Entrobacteriacea جای دارند. این باکتری ها بی هوازی اختیاری بوده و از ویژگی های بارز آن ها ترشح آنزیم های تجزیه کننده دیواره سلولی یا آنزیم های پکتولیتیک است. پکتوباکتریوم ها جز بیمارگرهای فرصت طلب هستند و در مواقعی که مقاومت گیاه میزبان شکسته شود، تمایل به ایجاد بیماری دارند. باکتری Pectobacterium carotovorum مسئول پوسیدگی نرم غده و پژمردگی بوته در گیاهان خانواده سیب زمینی است. در این پژوهش در فصل پاییز از مزارع، مراکز فروش و انبارهای محل نگهداری سیب زمینی استان همدان، ازغده های سیب زمینی دارای علائم پوسیدگی نرم نمونه برداری شد. از نمونه های گردآوری شده تعداد 72 استرین باکتری دارای فعالیت پکتولیتیکی روی کشتگاه های Eosin Metylen Blue(EMB) و Nutrient Agar (NA) جدا و خالص سازی شدند. استرین های باکتری جدا شده از نظر شکل ظاهری کلنی، سرعت رشد، رنگ کلنی و میزان لعاب متفاوت بودند. برای اثبات بیماری زایی استرین های باکتری پکتوباکتریوم، آزمون لهیدگی روی ورقه های سیب زمینی در شرایط آزمایشگاه انجام شد. ویژگی های فنوتیپی این استرین ها به ویژه رنگ کلنی روی کشتگاه EMB (Eosin Methylen Blue) ، آزمون گرم، توانایی لهاندن سیب زمینی، آزمون هوازی/بی هوازی، هیدرولیز نشاسته و آسکولین، هیدرولیز توئین و ژلاتین، تولید لوان، متیل رد و رشد در کشتگاه دارای نمک طعام 5% به عنوان Pectobacterium spp. شناسایی شدند. برای بررسی تفاوت در بیماری زایی استرین های باکتریایی جدا و خالص شده جنس Pectobacterium ، این استرین ها روی ورقه های سیب زمینی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار مایه کوبی شدند. داده های بدست آمده از این آزمون پس از آنالیز در نرم افزار SAS نشان داد که استرین های مورد بررسی از نظر بیماری زایی در سطح 1% ناهمگون هستند. برای گزینش نماینده استرین های باکتریایی بیماریزای به کار گرفته شده در آزمایشگاه، پروتئین های سلولی در ژل پلی آکریل آمید الکتروفورز شد و باندهای پروتئینی مورد بررسی قرار گرفت. استرین های باکتریایی به کار گرفته شده در این آزمون،