غلام خداکرمیان

چکیده: سیر با نام علمی Allium sativum یک منبع غذایی و دارویی مهم برای انسان است که به خاطر دارا بودن املاح ید و سیلیس در تنظیم گردش خون مؤثر است. این گیاه هم چنین دارای مواد ضد میکروبی است و برای درمان بیماری های باکتریایی از دیر باز مورد استفاده قرار گرفته است. امروزه سیر به عنوان یک محصول غذایی متداول در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد که خواص مفید آن برای سلامت انسان سبب شده که از نظر اقتصادی مورد توجه و در سطح گسترده کشت شود. سیر مورد هجوم بیمارگرهای گوناگون مانند قارچ ها، ویروس ها، نماتدها و باکتری ها قرار می گیرد که برخی از آن ها زیان اقتصادی به بار می آورند. در هنگام بازدید از انبارهای سیر دیده شد که بیماری کهربایی شدن سیر که به عنوان یک بیماری فیزیولوژیک گزارش شده است، افزون بر زیان کمی بازار پسندی این محصول را کاهش می دهد. برای بررسی هرگونه نقش احتمالی باکتری های همراه این بیماری در انبار و همچنین نقش باکتری های ریزوسفر برای استفاده در کاهش آن و نیز استفاده در پژوهش های آینده، برهمکنش این باکتری ها بررسی شد. برای رسیدن به این هدف، در سال 1396 از انبارها و مزارع سیر شهرستان همدان و بهار نمونه برداری از حبه-های کهربایی شده سیر و ریزوسفر انجام شد. باکتری های رایزوسفر سیر و باکتری های همراه حبه های سیرکهربایی شده روی محیط کشت آگار مغذی جدا و خالص شدند. آزمون بررسی نقش باکتری های جدا شده در ایجاد بیماری کهربایی شدن حبه سیر و یا ایجاد بیماری های دیگر با آغشته کردن حبه های سیر به سوسپانسیون باکتری با چگالی نوری 1/0 در طول موج 600 نانومتر بررسی شد. نتایج نشان داد که هیچکدام از باکتری های جدا شده حتی پس از گذشت دو ماه نتوانستند که حبه های سیر را کهربایی کنند. پس از گروه بندی استرین های باکتریایی، برهمکنش بین نماینده-های استرین های جدا شده از حبه سیر و ریزوسفر در شرایط آزمایشگاه در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی شد. اندازه گیری قطر هاله ی بازدارنده نشان داد که استرین های مورد بررسی از نظر توان بازدارندگی باهم تفاوت معنی دار دارند. بیشترین بازدارندگی مربوط به استرین AB1 با میانگین قطر هاله بازدارنده 41.33 میلی متر کمترین هاله بازدارنده مربوط به استرین AF14 با قطر 9 میلی متر بود شناسایی استرین های نماینده بر پایه آزمون های استاندارد باکتری شناسایی نشان د