غلام خداکرمیان

باکتری های اندوفیت گروه مهمی از باکتری ها هستند که از طریق تولید فیتوهورمون­ها، تولید عوامل ضد قارچ و ضد باکتری، تولید سیدروفور، رقابت غذایی و القای مقاومت سیستمیک میزبان، باعث مهارزیستی عوامل بیماری زای گیاهی می شوند. هدف از این پژوهش دستیابی به جدایه های اندوفیت با اثر آنتاگونیستی علیه عامل پژمردگی یونجهClavibacter michiganensis subsp. insidiosus در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه بود. به منظور انجام این پژوهش طی نمونه برداری های انجام شده، جدایه های باکتریایی از مزارع یونجه در استان همدان جداسازی شدند. سپس در شرایط آزمایشگاه، تأثیر آنتاگونیستی جدایه ها علیه باکتری عامل پژمردگی یونجه بررسی شد. در شرایط آزمایشگاهی به روش کشت سه نقطه ای در محیط کشت Nutrient Agarو تشکیل هالۀ بازدارنده در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار SASو مقایسۀ میانگین با آزمون چند دامنه­ای دانکن آنالیز شد. بر اساس بررسی های آزمایشگاهی، هشت جدایه که دارای میانگین قطر هالۀ بازدارنده شش میلی متر بودند، برای بررسی های گلخانه ای انتخاب شدند. در شرایط گلخانه ارزیابی اثر جدایه های باکتریایی در کنترل توسعه بیماری از طریق اندازه گیری فاکتورهای رشدی یونجه بررسی شد. نتایج نشان داد که جدایه های 8 و 56 توان کنترل بالایی داشتند؛ به گونه ای که این جدایه ها در سطح احتمال 1% موجب افزایش فاکتورهای رشدی گیاه شدند. ژن کدکننده 16s rRNAجدایه های نماینده تکثیر و تعیین توالی شدند. نتایج نشان داد که جدایه­هایی که بیش­ترین درصد بازدارندگی را در شرایط آزمایشگاه و گلخانه داشتند، مربوط به جنس­های Bacillus subtilis، Pseudomonas sp.، Escherichia coli، Sphingomonas paucimobilis و Paenibacillus glycanilyticus بودند. باکتری های اندوفیت Bacillus subtilis و Sphingomonas paucimobilis دارای عملکرد مناسب علیه باکتری بیمارگر بودند. به گونه­ای که در اکثر ویژگی­های رشدی گیاه از جمله وزن تر، وزن خشک و ارتفاع بوته بیش ترین تأثیر را داشتند. این تأثیر می­تواند ناشی از تولید طیف وسیعی از آنتی بیوتیک ها و القای مقاومت سیستمیک جدایه ها در مهار زیستی بیماری پژمردگی باکتریایی در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه و افزایش فاکتورهای رشدی گیاه باشد؛ نتایج حاصل می تواند نویدی در مدیریت و مهار زیستی بیماری های خاکز